Καλωδιωμένοι σε ένα... καθιστικό με μπάνιο και κουζίνα

«Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Αυτή την εικόνα παρουσιάζουν οι περισσότεροι ηλικιωμένοι μετά το 35λεπτο πρόγραμμα ασκήσεων του «ζωντανού εργαστηρίου» Thess-AHall (Thessaloniki Active & Healthy Ageing Living Lab), που βρίσκεται στην Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ και διερευνά τις νευροεκφυλιστικές νόσους. Πρόκειται για ένα χώρο καθιστικού με μπάνιο και κουζίνα, όπου όσοι εισέρχονται κάνουν ειδικά διαμορφωμένες σωματικές ασκήσεις και παιχνίδια όντας καλωδιωμένοι. Οσο εκείνοι απασχολούνται δημιουργικά, προσπαθώντας εικονικά να ισορροπήσουν στη βάρκα για να ψαρέψουν ή να μαζέψουν φρούτα σε ένα καλάθι, οι επιστήμονες συλλέγουν επιστημονικά δεδομένα. «Δημιουργήσαμε από το 2010 ένα λογισμικό βασισμένο στις ανάγκες ανθρώπων με νοητική έκπτωση, ενώ προσθέτουμε και παιχνίδια για να γίνει πιο ευχάριστη η διαδικασία», περιγράφει στην «Κ» ο καθηγητής του ΑΠΘ, δρ Παναγιώτης Μπαμίδης, που συντονίζει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Long Lasting Memories-Αναμνήσεις Διαρκείας (LLM).

Απώτερος στόχος τους είναι η υγιής και ενεργή γήρανση. «Ζητούμενο είναι οι ασκήσεις να γίνονται 2 με 3 φορές την εβδομάδα για δύο μήνες, ώστε μετά να μπορούμε να εξαγάγουμε συμπεράσματα και να ελέγξουμε την πρόοδο του ασθενούς», διευκρινίζει ο καθηγητής, που εβδομαδιαίως εξετάζει περίπου 15 άτομα. «Εχουμε μελετήσει από το 2014 άτομα με άρχουσα άνοια», συνεχίζει ο δρ Μπαμίδης, «ενώ από τον Ιούνιο επικεντρώνουμε τη μελέτη μας σε ασθενείς με Πάρκινσον». Το πρόγραμμα δεν απευθύνεται σε ασθενείς με προχωρημένη άνοια, καθώς η κατανόηση των κανόνων και η συνεργασία τους αποτελούν προαπαιτούμενο.

Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά: σημειώνεται σημαντική βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας, αναδιοργάνωση των εγκεφαλικών δικτύων και αποκατάσταση της πλαστικότητας των νευρώνων. «Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι η σωματική ενδυνάμωση συμπορεύεται με τη βελτίωση των εγκεφαλικών λειτουργιών, ενώ μέσω των ασκήσεων επιβραδύνεται η εξέλιξης της νόσου», υπογραμμίζει ο ίδιος. «Παράλληλα παρατηρούμε ότι αναβαθμίζεται η ποιότητα ζωής τους, αλληλεπιδρούν περισσότερο και τους καταλαμβάνει μια γενικότερη ευεξία». Το λογισμικό έχουν προμηθευτεί ήδη γηροκομεία, κέντρα ημερήσιας φροντίδας, δήμοι (π.χ. Χολαργού, Ορεστιάδας, Πέλλας). Προσδοκάται, ωστόσο, ευρύτερη συνεργασία με φορείς, προκειμένου να περάσουν από το στάδιο εφαρμογής ενός πρωτοκόλλου στον σχεδιασμό εξατομικευμένων προγραμμάτων για τους ασθενείς. «Ολοι μας μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν τέτοιο χώρο για τον άνθρωπό μας», σημειώνει ο καθηγητής, «άπαξ και αγοράσουμε το λογισμικό χρειαζόμαστε μόνον σύνδεση Ιντερνετ, μία οθόνη και τον εξοπλισμό για ηλεκτρονικά παιχνίδια». Το «ζωντανό εργαστήριο» χρηματοδοτείται από τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες FP7 και Horizon 2020 καθώς και τις δομές της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ, ενώ είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ζωντανών Εργαστηρίων (ENoLL).