Σχεδόν τα μισά μεταπτυχιακά δεν αξίζουν τίποτα

Μια μελέτη του Robert Kelchen και της Faith Barrett από το πανεπιστήμιο του Τενεσί, που ανέλυσαν πάνω από 14.000 νέα προγράμματα μεταπτυχιακών στις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι σχεδόν τα μισά από αυτά δεν αποφέρουν επαγγελματικό κέρδος. Καθώς τα Master έχουν γίνει ολόκληρη βιομηχανία, τα πρώτα πανεπιστημιακά πτυχία δεν μετράνε πια και όσοι προσβλέπουν σε καλή σταδιοδρομία συμπληρώνουν τις σπουδές τους με μεταπτυχιακά - όμως, πολλές ειδικότητες δεν έχουν καθόλου ζήτηση στην αγορά εργασίας. Προγράμματα με τεχνικές και επαγγελματικές ειδικότητες (π.χ. Data Science, Cybersecurity, Υγεία, Χρηματοοικονομικά) οδηγούν σε καλύτερους μισθούς, αλλά, αντιθέτως, εκείνα με λογοτεχνικές και φιλοσοφικές δεν δίνουν πιθανότητα επιτυχίας και υψηλών αποδοχών.

Μια μελέτη του 2024 από το Foundation for Research on Equal Opportunity (FREOPP) ανέλυσε πάνω από 53.000 μεταπτυχιακά και προπτυχιακά προγράμματα και βρήκε ότι το 43% των μεταπτυχιακών και το 23% των πτυχίων είχαν αρνητική οικονομική απόδοση. Δηλαδή, οι απόφοιτοι δεν κερδίζουν αρκετά χρήματα στη διάρκεια της ζωής τους για να καλύψουν τα δίδακτρα και τα χαμένα χρόνια εργασίας. Υψηλό όφελος έχουν οι επιστήμες Μηχανικής, η Πληροφορική, η Βιοϊατρική, η Νοσηλευτική και η Ιατρική. Η Νομική και τα Οικονομικά έχουν επίσης υπό τον όρον τα Master να προκύπτουν από πανεπιστήμια γοήτρου. Χαμηλό ή αρνητικό όφελος έχουν η Θεολογία, οι Καλές Τέχνες, η Παιδαγωγική, η Ιστορία, η Κοινωνιολογία, η Φιλοσοφία.

Το 2025, η ανεργία μεταξύ αποφοίτων με Μaster της Gen Z στις ΗΠΑ έφτασε το 5,8%, δηλαδή πάνω από τον εθνικό μέσο όρο (περίπου 4,1%). Οι εργοδότες φαίνεται ότι προτιμούν επαγγελματική εμπειρία και δεξιότητες, όχι τίτλους σπουδών. Γενικά η τάση τού να παίρνουν οι νέοι «ένα χαρτί» δεν βοηθάει την επαγγελματική τους αποκατάσταση: εκτός του ότι παρατηρείται κορεσμός - για παράδειγμα, από τα ΑΕΙ βγαίνει υπερβολικά μεγάλος αριθμός πτυχιούχων στη Δημιουργική Γραφή - οι εργοδότες προτιμούν εργαζομένους με πρακτική δυνατότητα και έχουν αρχίσει να μη λαμβάνουν υπόψη τα Master «γενικών γνώσεων» όπως τις Διεθνείς Σχέσεις, την Ανθρωπολογία και την Πολιτιστική Διαχείριση.

Μεγάλη κάμψη παρουσιάζει η αξία των Master στις Θεατρικές Σπουδές, στις Σπουδές Φύλου, στη Βιβλιοθηκονομία και στις Μουσικές Σπουδές. Σε ανταγωνιστικούς καλλιτεχνικούς τομείς όπως είναι η μουσική και το θέατρο σπανίως ανοίγει δρόμους ένα «χαρτί». Προστίθεται η αντίληψη που άλλοτε ισχύει, άλλοτε δεν ισχύει, ότι τα Master έχουν γίνει πιο «εύκολα» ή πιο προσβάσιμα, κι ότι η τεράστια αύξηση στον αριθμό των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, ειδικά διαδικτυακών και part-time, δεν προσφέρονται για ακαδημαϊκή αριστεία, αλλά για οικονομικούς λόγους του κάθε πανεπιστημιακού ιδρύματος. Πολλά πανεπιστήμια, όχι μόνον στις ΗΠΑ αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο, έχουν όλο και χαμηλότερες απαιτήσεις εισαγωγής και δέχονται φοιτητές χωρίς επαρκές ακαδημαϊκό υπόβαθρο. Τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες δίνεται έμφαση στη «δια βίου μάθηση» ή στην «προσβασιμότητα» με αποτέλεσμα να χαμηλώνει ο πήχης.