Καλά, αλλά «εσωστρεφή», τα ελληνικά πανεπιστήμια

«Εσωστρεφή» και με ισχνή διεθνή παρουσία είναι τα ελληνικά Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, τα οποία καλούνται να δημιουργήσουν προγράμματα σπουδών στην αγγλική γλώσσα και να ενισχύσουν την εφαρμογή του συστήματος των Ευρωπαϊκών Μονάδων (ECTS) που διευκολύνει την αναγνώριση των σπουδών στο εξωτερικό. Αυτό, αποτελεί ένα από τα αρνητικά σημεία των ιδρυμάτων σύμφωνα με την εξωτερική αξιολόγηση όλων των ΑΕΙ της χώρας, η οποία, πάντως, έκρινε ως ικανοποιητικές τις συνολικές επιδόσεις τους και ειδικότερα το ερευνητικό τους έργο. Ενδεικτικό είναι ότι τρία στα δέκα ΑΕΙ βαθμολογήθηκαν συνολικά με άριστα, 6 στα 10 πολύ καλά, ενώ το 1 στα 10 πέρασε τη «βάση».

Ειδικότερα, η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) στην Ανώτατη Εκπαίδευση δημοσιοποίησε χθες με συνοπτικό τρόπο τα αποτελέσματα των τελικών εκθέσεων της εξωτερικής αξιολόγησης όλων των ΑΕΙ της χώρας (22 Πανεπιστημίων και 14 ΤΕΙ). Τα ιδρύματα αξιολογήθηκαν ως προς τη συνολική τους λειτουργία, τη στρατηγική, τους στόχους, τις δομές, τις διαδικασίες και τους κανονισμούς, τα κεντρικά πληροφοριακά συστήματα και τις υπηρεσίες τους σύμφωνα με τα πρότυπα που ακολουθεί το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Διασφάλιση της Ποιότητας (ENQA). Βάσει των αποτελεσμάτων:

• Από τα 36 ελληνικά ΑΕΙ: το 27,8% αξιολογήθηκε ως «Άξιο θετικής μνείας», το 61,1% έλαβε «θετική αξιολόγηση», το 11,1% «μερικώς θετική», ενώ δεν υπήρξε αρνητική αξιολόγηση. Μεταξύ των τεσσάρων αξόνων δραστηριοτήτων, τις θετικότερες αξιολογήσεις συγκέντρωσε ο άξονας «Τήρηση διαδικασιών αξιολόγησης», ενώ τις πλέον αρνητικές έλαβε ο άξονας «Εσωτερικό Σύστημα Διασφάλισης Ποιότητας».
• Η διακύμανση των θετικών αποτελεσμάτων κινήθηκε από 60% - 90%, ενώ των αρνητικών από 40% - 60%. Τα πεδία με την υψηλότερη βαθμολογία (εμφανίζεται στο 90% περίπου των εκθέσεων) ήταν η τήρηση της διαδικασίας εξωτερικής αξιολόγησης και η ανάπτυξη κοινωνικής στρατηγικής, ενώ τη χαμηλότερη βαθμολογία (εμφανίζεται στο 60% περίπου των εκθέσεων) έλαβαν η διασφάλιση ποιότητας του διδακτικού προσωπικού και η δημοσιοποίηση των πληροφοριών.

Βάσει της εξωτερικής αξιολόγησης, τα θετικά και αρνητικά σημεία των ελληνικών ΑΕΙ είναι τα εξής:

«Συν», το Ερευνητικό έργο και τα Προγράμματα Σπουδών: Στην πλειοψηφία των εκθέσεων, ως θετικότερα κρίνονται η ποιότητα και η ποσότητα του παραγόμενου ερευνητικού έργου και οι ερευνητικές συνεργασίες. Αναφορικά με τα προγράμματα σπουδών, η εκτίμηση των γενικών χαρακτηριστικών των Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών κρίνεται συνολικά θετική. Οι εξωτερικοί αξιολογητές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα προγράμματα είναι διασυνδεδεμένα με την οικονομία και τη σύγχρονη αγορά εργασίας, ενώ σημαντικό μέρος των συστάσεων από προηγούμενες εξωτερικές αξιολογήσεις των τμημάτων έχουν ήδη εφαρμοστεί μέσω κάποιων περιορισμένων αλλαγών. Σε ό,τι αφορά τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, η εκτίμηση των αξιολογητών είναι ότι ενώ προσφέρονται ορισμένα καλά σχεδιασμένα προγράμματα με υψηλά κριτήρια, ωστόσο υπάρχουν και άλλα, με προοπτικές βελτίωσης.

«Πλην», η εσωστρέφεια και η έλλειψη κουλτούρας αξιολόγησης: Η δήλωση αποστολής των ιδρυμάτων κρίθηκε ανεπαρκής από τους εξωτερικούς αξιολογητές και, συνακόλουθα, το σύστημα στοχοθέτησής τους ανέφικτο. Οι αξιολογητές επισημαίνουν την ανάγκη τα ΑΕΙ να δώσουν προτεραιότητα στους μηχανισμούς διεθνοποίησης και εξωστρέφειας και προτείνουν την έναρξη προγραμμάτων σπουδών στην αγγλική γλώσσα, την ανάληψη δράσεων στην κατεύθυνση βελτίωσής τους (όπως projects κ.λπ.), την περαιτέρω εφαρμογή του συστήματος ECTS και την ανάπτυξη πιο μοντέρνων διδακτικών μεθόδων μέσω των νέων τεχνολογιών (π.χ. e-class).