Ο επόμενος Πικάσο μπορεί να είναι αλγόριθμος και όχι άνθρωπος

Κατά καιρούς εμφανίσθηκαν ζωγράφοι όπως ο Κλοντ Μονέ και ο Πάμπλο Πικάσο που, με την ευφάνταστη και δημιουργική «ματιά» τους, άνοιξαν νέους δρόμους στη ζωγραφική και γενικότερα στην αισθητική.

Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης δεν αποκλείεται η επόμενη επανάσταση στην τέχνη -αντίστοιχη του ιμπρεσιονισμού ή του αφηρημένου εξπρεσιονισμού- να μην προέλθει από έναν εμπνευσμένο καλλιτέχνη με σάρκα και οστά, αλλά από έναν εξίσου εμπνευσμένο καλλιτεχνικό αλγόριθμο.

Ερευνητές των αμερικανικών πανεπιστημίων Ράτγκερς και Νότιας Καρολίνα, καθώς και του εργαστηρίου τεχνητής νοημοσύνης του Facebook, ανέπτυξαν ένα σύστημα δημιουργικής τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να εφευρίσκει νέα στιλ ζωγραφικής. Το σύστημα -που συνεχώς βελτιώνεται- ήδη έχει παράξει έργα που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον του κοινού.

Στόχος των ερευνητών είναι η αυτόματη δημιουργία τέχνης στον υπολογιστή που «να είναι πρωτοποριακή, αλλά όχι υπερβολικά πρωτοποριακή». Για τον σκοπό αυτό, χρησιμοποιείται ένας αλγόριθμος, που χρησιμοποιεί δύο νευρωνικά δίκτυα, εκ των οποίων το ένα κατεβάζει ιδέες και το άλλο τις αξιολογεί.

Το ένα δίκτυο δημιουργεί εικόνες και το άλλο δίκτυο -που έχει εκπαιδευθεί μέσα από την ανάλυση 81.500 διαφορετικών έργων τέχνης από κλασσικών και ροκοκό έως κυβιστικών και σουρρεαλιστικών- κρίνει τι από αυτά που προτείνει το πρώτο δίκτυο, μπορεί να θεωρηθεί όντως έργο τέχνης και τι όχι. Το σημαντικό είναι ότι το δεύτερο δίκτυο έχει τη «σοφία» να αναγνωρίσει ένα πρωτότυπο έργο τέχνης, ακόμη κι αν αυτό διαφέρει από κάθε άλλο του παρελθόντος, αποτελώντας κάτι μοναδικό.

Με αυτό τον τρόπο και μέσα από συνεχή ανατροφοδότηση, προκύπτει ένα καινοτόμο έργο τέχνης, αλλά όχι τόσο καινοτόμο, ώστε να θεωρείται εκτός τόπου και χρόνου. «Θέλουμε κάτι πραγματικά δημιουργικό και εντυπωσιακό, αλλά ταυτόχρονα που να μην είναι ακραίο και να μην είναι ευχάριστο αισθητικά», δήλωσε ο ερευνητής Αχμέντ Ελγκαμάλ του Ράτγκερς.

Αφού το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης δημιούργησε μια σειρά από «πίνακες» ζωγραφικής, οι ερευνητές ζήτησαν από εθελοντές να τους αξιολογήσουν μαζί με πίνακες πραγματικών ζωγράφων - χωρίς να είναι γνωστό ποια έργα είναι ανθρώπινα και ποια όχι. Προς έκπληξη των ερευνητών, όχι μόνο το κοινό δεν ήταν σε θέση να διακρίνει ποιος πίνακας προερχόταν από άνθρωπο και ποιος όχι, αλλά πολλά έργα της τεχνητής νοημοσύνης κέρδισαν ελαφρώς υψηλότερη βαθμολογία από τα ανθρώπινα, άποψη πολυπλοκότητας, καινοτομίας, έμπνευσης, πρόκλησης ψυχικής ανάτασης και άλλων κριτηρίων.

Ήδη υπάρχουν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να μιμηθούν το στιλ διάσημων ζωγράφων, ενώ διατίθενται ακόμη και σχετικές εφαρμογές για κινητά όπως η DeepArt. Όμως το νέο σύστημα δεν τροποποιεί ένα προϋπάρχον έργο τέχνης, αλλά δημιουργεί ένα τελείως καινούριο εξ αρχής.