ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

Το Α΄ αρχαίο θέατρο της Λάρισας, από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα του ελληνικού χώρου, κατασκευάσθηκε στις νότιες υπώρειες του λόφου Φρούριο, όπου βρισκόταν η οχυρωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Μάλιστα, φαίνεται ότι ήταν ενταγμένο στον πολεοδομικό ιστό της αρχαίας Λάρισας, καθώς οι δρόμοι των παρόδων του αποτελούσαν συνέχεια των μεγάλων δημόσιων πομπικών οδών της. Σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες, η κατασκευή του ανάγεται στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. Στους πρώτους αιώνες λειτουργίας του, εκτός από χώρος για την τέλεση θεατρικών παραστάσεων, χρησιμοποιήθηκε και για τις συνελεύσεις του ανώτατου διοικητικού οργάνου της περιοχής, του Κοινού των Θεσσαλών. Στο τέλος του 1ου αι. π.Χ. μετατράπηκε σε ρωμαϊκή αρένα και με αυτή τη μορφή συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το τέλος του 3ου αι. μ.Χ., ενώ την περίοδο αυτή, οι θεατρικές παραστάσεις και άλλες εκδηλώσεις πραγματοποιούνταν στο λιτό Β΄ αρχαίο θέατρο της πόλης. 

Μέχρι πρόσφατα το μεγαλύτερο μέρος του θεάτρου βρισκόταν κάτω από ιδιωτικά οικόπεδα και κατοικίες, αλλά με τις εκσκαπτικές εργασίες των τελευταίων ετών αποκαλύφθηκε σχεδόν ολόκληρο. Πρόκειται για τεράστιο μνημείο, κτισμένο σχεδόν αποκλειστικά από μάρμαρο, με πλούσιο πλαστικό διάκοσμο. Το κοίλο αποτελούσε η ίδια η πλαγιά του λόφου, που είχε διαμορφωθεί σε αναβαθμούς για την τοποθέτηση των εδωλίων, τα οποία ήταν κατασκευασμένα από λευκό μάρμαρο, που προέρχεται από το αρχαίο λατομείο στο Καστρί Αγιάς. Το διάζωμα, ένας διάδρομος πλάτους 2 μ., χώριζε το κοίλο στο κάτω ή κυρίως θέατρο και στο επιθέατρο. Το επιθέατρο έχει καταστραφεί στο μεγαλύτερο μέρος του, αλλά γνωρίζουμε ότι με 20 κλιμακίδες ανόδου χωριζόταν σε 22 κερκίδες, με 14 ως 18 σειρές εδωλίων η καθεμιά. Στα πλαϊνά του ήταν πιο περιορισμένο, δημιουργώντας χώρο για ράμπα ή κλίμακα για την άνοδο των θεατών. Το κυρίως θέατρο χωριζόταν με 10 κλιμακίδες ανόδου σε 11 κερκίδες, η καθεμιά από τις οποίες διέθετε 25 σειρές εδωλίων. Το πέρας του κυρίως θεάτρου προς την ορχήστρα ήταν κατασκευασμένο με μαρμάρινους κυβόλιθους, που χρησίμευαν για την αντιστήριξη των κερκίδων. Κατά τη μετατροπή του θεάτρου σε αρένα, τον 1ο αι. π.Χ., αφαιρέθηκαν οι τέσσερις πρώτες σειρές εδωλίων για να διευρυνθεί η ορχήστρα κατά 4 μ. περίπου, ενώ επάνω στην παλαιά πέμπτη σειρά, που έγινε πλέον πρώτη, τοποθετήθηκαν μαρμάρινα ενεπίγραφα θυρώματα σε δεύτερη χρήση. Τα εδώλια που αφαιρέθηκαν, τοποθετήθηκαν για στατικούς λόγους κάτω από τα θυρώματα. Στόχος αυτών των μετατροπών ήταν η προστασία των θεατών. Μπροστά από το κατώτατο τμήμα του κυρίως θεάτρου και περιμετρικά της ορχήστρας βρέθηκε κτιστός αποχετευτικός αγωγός, πλάτους 1 μ., καλυμμένος με λειασμένες μαρμάρινες πλάκες. Ο αγωγός διαπερνά τη θεμελίωση της σκηνής με δύο εξόδους και κάπου πίσω από αυτή θα έστριβε προς τον Πηνειό ποταμό. Η ορχήστρα δεν έχει ακόμα ανασκαφεί, αλλά υπολογίζεται ότι είχε διάμετρο μεγαλύτερη από 25 μ. Οι δύο πάροδοι, μαζί με τους αναλημματικούς τοίχους τους, που αποτελούνται από λειασμένους κυβόλιθους λευκού μαρμάρου, αν και δεν έχουν αποκαλυφθεί πλήρως, διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. 

Η σκηνή, που αποτελείται από τέσσερα δωμάτια με τρεις εισόδους ανάμεσά τους, είναι το καλύτερα διατηρημένο τμήμα του θεάτρου. Σε αυτή διακρίνονται τρεις οικοδομικές φάσεις. Στην πρώτη (πρώτο μισό του 3ου αι. π.Χ.), που είναι σύγχρονη με την κατασκευή του θεάτρου, οι τοίχοι ήταν κτισμένοι με λαξευτούς πωρόλιθους και κοσμούνταν με ζωγραφικούς πίνακες. Τα δυο πλαϊνά δωμάτια είχαν ανεξάρτητες εισόδους από το νότιο τοίχο και ήταν απλώς σκευοθήκες, ενώ τα δύο εσωτερικά δωμάτια επικοινωνούσαν με εσωτερικές θύρες και ήταν χώροι για την ετοιμασία των υποκριτών. Στη δεύτερη φάση (πρώτο μισό του 2ου αι. π.Χ.), μπροστά στη σκηνή, προς την πλευρά της ορχήστρας, προστέθηκε το προσκήνιο, συνολικού μήκους 20 μ. και πλάτους 2 μ. Είχε έξι παραστάδες και έξι μονολιθικούς δωρικούς ημικίονες σε παράταξη, και επάνω στην κιονοστοιχία του στηριζόταν δωρικός θριγκός, ενώ όλη η κατασκευή υποβάσταζε ένα ξύλινο πατάρι, το λογείο, όπου έπαιζαν οι υποκριτές. Στην τρίτη οικοδομική φάση, των αρχών του 1ου αι. μ.Χ., η σκηνή υπέστη σοβαρή αλλοίωση, που σχετιζόταν και με τη μετατροπή του θεάτρου σε αρένα. Τότε προστέθηκαν πολυτελείς μαρμάρινες επενδύσεις, ημικίονες, πεσσοί και γλυπτά, καθώς και δεύτερος όροφος, για τη μορφή του οποίου δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία. 

Το θέατρο ήταν ορατό στο ανώτερο μέρος του μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, ωστόσο ύστερα από το σεισμό που έγινε στη Λάρισα το 1868, το κοίλο καλύφθηκε με τα ερείπια των πλινθόκτιστων σπιτιών που καταστράφηκαν, και επάνω στην επίχωση αυτή οικοδομήθηκαν νέα κτήρια. Επί πλέον, όσο το μνημείο ήταν ορατό, πολλοί λίθοι του απομακρύνθηκαν για να χρησιμοποιηθούν ως οικοδομικό υλικό. Οι ανασκαφές για την αποκάλυψή του ξεκίνησαν το 1910, με τον τότε Έφορο Αρχαιοτήτων Απόστολο Αρβανιτόπουλο, που έφερε στο φως ένα μέρος της σκηνής. Αποφασιστικής σημασίας για την αποκάλυψη του μνημείου, όμως, υπήρξε το ευρύτατο πρόγραμμα απαλλοτριώσεων, που άρχισε το 1990, συνεχίσθηκε το 1998 και ολοκληρώθηκε το 2000.

Β' Αρχαίο Θέατρο

Πρόκειται για το δεύτερο αρχαίο θέατρο της Λάρισας το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. ΄Εχουν σωθεί δύο μαρμάρινες σειρές εδωλίων, η ορχήστρα και μεγάλο τμήμα της σκηνής. Το μνημείο ήλθε στο φως με ανασκαφές που διενεργήθηκαν τα έτη 1985 και 1986. 
Ο αρχαιολογικός χώρος είναι περιφραγμένος και επισκέψιμος κατόπιν συνεννοήσεως με την 15η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Η ΟΔΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Μεγάλο Οθωμανικό Λουτρό (Buyuk Hamam)
Από το Αρχαίο Θέατρο μπορεί κανείς είτε να ανηφορίσει στο λόφο του Φρουρίου για κάποιο μικρό διάλειμμα στις γύρω καφετέριες είτε να συνεχίσει την περιήγησή του στην Οδό Βενιζέλου και να εξερευνήσει το ιστορικό κέντρο της πόλης. Μερικές δεκάδες μέτρα πιο πέρα συναντάμε το Μεγά λο Οθωμανικό Λουτρό (Buyuk Hamam). Ο ιδρυτής του μας είναι ακόμη άγνωστος, ενώ από αρχειακές πηγές του τέλους του 19ου αι. γνωρίζουμε ότι το λουτρό ανήκε στο βακούφι του τεκέ του Σεϊντ Γιαχγιά Χαμεβή Καντρή (γύρω στον 17ος αι.).
Το μεγάλο λουτρό είναι ένα επίμηκες κτίσμα με δύο τρούλους, το οποίο ακολουθεί τη βασική μορφή της κάτοψης του μνημειώδους τύπου των δημόσιων οθωμανικών λουτρών, με χώρους που διατάσσονται γραμμικά κατά μήκος του άξονα ανατολής-δύσης.
Μετά την απελευθέρωση, το εσωτερικό του ήταν ήδη κατατετμημένο και διαμορφωμένο σε μικρά μαγαζιά και εργαστήρια. Σήμερα όλο το συγκρότημα του λουτρού έχει ενσωματωθεί στα νεότερα εμπορικά καταστήματα. Την αίθουσα αποδυτηρίων του λουτρού μοιράζονται σήμερα διάφορα καταστήματα της οδού Βενιζέλου: πρόκειται για ένα μεγάλο τετράγωνο χώρο, ο οποίος καλύπτεται με ημισφαιρικό τρούλο, που με τις διαστάσεις του (διάμετρος 13μ.) υπερέχει στην κλίμακα του όλου συγκροτήματος, αντανακλώντας τον ιδιαίτερα σημαντικό κοινωνικό ρόλο του χώρου αυτού.

Μπαϊρακλί Τζαμί
Λίγο πιο κάτω από το Μεγάλο Οθωμανικό Λουτρό και διασχίζοντας μεγάλος μέρος του μη πεζοδρομημένου κομματιού της οδού Βενιζέλου, στο ύψος της οδού Παπαφλέσσα συναντάμε το Μπαϊρακλί Τζαμί (τέμενος) που βρίσκεται στο κέντρο της αγοράς, στη συμβολή των οδών Παπαφλέσσα και Όσσης.
Ονομάστηκε έτσι, γιατί λέγεται ότι ο ιμάμης του τζαμιού αυτού ύψωνε μια σημαία, δίνοντας σήμα και στους υπόλοιπους ιμάμηδες της περιοχής να καλέσουν τους πιστούς για προσευχή (μπαϊράκ στα τούρκικα σημαίνει σημαία). Από το Μπαϊρακλί Τζαμί σήμερα σώζονται οι δύο τοίχοι του κεντρικού χώρου, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από ωραία πλινθοπερίκλειστη τοιχοδομία όπως το Μπεζεστένι, με το οποίο χρονολογούνται στην ίδια περίοδο (15ος - αρχές 16ου αι.).

Γενί Τζαμί

Συνεχίζοντας από το Μπαϊρακλί Τζαμί συναντάμε το Γενί Τζαμί που βρίσκεται στην οδό 31ης Αυγούστου απέναντι από την πλατεία Μπλάνα. Ο ιδρυτής του και η χρονολογία κατασκευής του είναι άγνωστα. Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική του κτιρίου, τα νεοκλασικά διακοσμητικά στοιχεία των όψεων αλλά και του «μιχράπ» χρονολογείται τον 19ο αι.
Αποτελεί το νεότερο από τα πολλά τζαμιά που υπήρχαν στη Λάρισα την περίοδο της οθωμανικής κατοχής (γενί = νέο). Χρησιμοποιήθηκε ως τόπος προσευχής από τη μουσουλμανική κοινότητα ως το 1924, οπότε και έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών. Από το 1939 έως το 1941 στέγασε μια μικρή αρχαιολογική συλλογή και τη δημοτική βιβλιοθήκη. Η αρχαιολογική συλλογή λεηλατήθηκε εν μέρει την περίοδο 1941-44.
Το κτήριο έπαθε ζημιές από τους σεισμούς των ετών 1941, 1955 και 1957. Επισκευάστηκε πρόχειρα και αποφασίστηκε να μετατραπεί σε αρχαιολογικό μουσείο. Οι σεισμοί του 1980 προξένησαν για μια ακόμη φορά ζημιές στο κτήριο. Από το 1983 -μετά τις επισκευές- έως σήμερα στεγάζεται σε αυτό το Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρισας.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ (ΦΡΟΥΡΙΟ)

Η Κεντρική πλατεία (Δημάρχου Σάπκα) της Λάρισας αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη. Από την Κεντρική πλατεία αρχίζει ο πεζόδρομος της οδού Κούμα, όπου μπορεί ο επισκέπτης να περιηγηθεί στα καταστήματα του είτε να απολαύσει τον περίπατο κάτω από τη σκιά των δένδρων. Από το σημείο αυτό ο επισκέπτης μπορεί να ακολουθήσει και την διαδρομή προς τον λόφο του Φρουρίου.

Λόφος του Φρουρίου
Με αφετηρία την Κεντρική πλατεία και ανηφορίζοντας το λόφο του Φρουρίου, μέσα από τους πολυάριθμους πεζόδρομους, ο επισκέ πτης θα συναντήσει ένα σύμπλεγμα μνημείων της παλαιοχριστιανικής, της κυρίως βυζαντινής αλλά και της οθωμανικής περιόδου, που αναδείχθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Ειδικότερα, στην πλατεία Λαμπρούλη, έχουν διασωθεί τμήματα του Μπεζεστενίου του 15ου αι., των παλαιοχριστιανικών λουτρών του 6ου αι., της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Αγίου Αχιλλίου και της βασιλικής της κυρίως βυζαντινής περιόδου του 11ου - 12ου αι. μ.Χ., με νεκροταφεία της ίδιας περιόδου.

Μπεζεστένι

Το Μπεζεστένι της Λάρισας κατέχει με την παρουσία του δεσπόζουσα θέση στο ευρύχωρο πλάτω μα του λόφου της αρχαίας ακρόπολης, στη σημερινή τοποθεσία «Λόφος Φρουρίου». Πρόκειται για μεγάλη σκεπαστή αγορά, που κτίσθηκε από τους Οθωμανούς στα τέλη του 15ου - αρχές του 16ου αιώνα. Το Μπεζεστένι αποτέλεσε, έκτοτε, και για τρεις περίπου αιώνες, το ζωτικότερο τμήμα της αγοράς. Σήμερα σώζονται μόνο οι περιμετρικοί τοίχοι του κεντρικού οικοδομήματος. Στο Μπεζεστένι βρίσκεται προσωρινά και η βυζαντινή συλλογή αρχαίων, η οποία θα μεταφερθεί στο Διαχρονικό Μουσείο, ώστε να αρχίσει η επισκευή και ανάδειξη του μνημείου από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Παλαιοχριστιανική Βασιλική του Αγίου Αχιλλίου
Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στον Άγιο Αχίλλιο, σύμφωνα με επιγραφές. Κτίσθηκε τον 6ο αιώνα πάνω στον τάφο του Αγίου. Διατηρείται στο επίπεδο της θεμελίωσης και κοσμείται με ψηφιδωτά δάπεδα στο νάρθηκα. Ο τάφος του Αγίου μπορεί να ταυτιστεί με τον καμαροσκέπαστο τάφο του βορείου κλίτους, που φέρει ζωγραφική διακόσμηση με σταυρούς.
Ο ναός επισκευάσθηκε στη μεσοβυζαντινή περίοδο αφού αποτελούσε τον επισκοπικό ναό της πόλης και μέρος του χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο. Στον περιβάλλοντα χώρο ανασκάφηκαν αρκετά προσκτίσματα του ναού, αφού είναι γνωστό ότι οι βασιλικές περιβάλλονταν από κατοικίες, αποθήκες, λουτρά, φιλανθρωπικά ιδρύματα. Στα τέλη του 15ου αιώνα, όταν οι Οθωμανοί έκτισαν το Μπεζεστένι στα βόρεια του ναού, παραχώρησαν στους χριστιανούς άλλο χώρο λατρείας και έτσι ο ναός μετακινήθηκε δυτικότερα.

Παλαιοχριστιανικά Λουτρά
Το λουτρό της πλατείας Λαμπρούλη βρίσκεται βορειοανατολικά της βασιλικής του Αγίου Αχιλλίου και πιθανόν εντάσσε ται σε συγκρότημα κτηρίων που σχετίζεται με τη βασιλική. Πρόκειται για ένα μικρό λουτρό με δύο χώρους και χρονολογείται τον 6ο αι. μ.Χ.

Βυζαντινός ναός-Νεκροταφεία
Στο κέντρο του λόφου του Φρουρίου αποκαλύφθηκε βυζαντινός ναός και τμήμα νεκροταφείου.

Μεσοβυζαντινός ναός
Ήταν ένας αρχικά μονόχωρος ναός με ημικυκλική αψίδα ιερού, που περιβλήθηκε με στοά. Σύμφωνα με τα ευρήματα τυπολογικά πιθανόν εντάσσεται μεταξύ τρίκλιτης βασιλικής με νάρθηκα και τρουλλαίου ναού με περίστωο. Χρονολογείται στον 11ο-12ο αιώνα αλλά πατάει επάνω σε παλαιοχριστιανικό κτήριο. Τα ερείπιά του έχουν ενσωματωθεί στο βόρειο μέρος της πλατείας Λαμπρούλη.

Νεκροταφεία
Βυζαντινά νεκροταφεία εντοπίστηκαν σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως στις παρυφές της πόλης, στη συνοικία Ταμπάκικα, στην οδό Αεροδρομίου, στην οδό Νικηταρά, στη συνοικία Ιπποκράτης και στο κέντρο της πόλης. Στο Λόφο του Φρουρίου ανασκάφηκε το νεκροταφείο του μεσοβυζαντινού ναού. Το νεκροταφείο αποτελείται από κιβωτιόσχημους και κεραμοσκεπείς καλυβίτες τάφους και δύο καμαροσκεπή οστεοφυλάκια.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΔΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΣΤΟ ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΑΛΚΑΖΑΡ

Πηνειός Ποταμός

Κατηφορίζοντας την οδό Βενιζέλου προς την βόρεια πλευρά της πόλης, στα δεξιά μας στο λόφο του Φρουρίου βρίσκεται ο μεγαλοπρεπής Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Αχιλλίου, πολιούχου της πόλης, ενώ μπροστά μας ρέει φιδω τά και ήρεμα ο Πηνειός ποταμός. Η Λάρισα και το ποτάμι της άρρηκτα δεμένοι μεταξύ τους εδώ και χιλιετίες έχουν χαράξει την ιδιαίτερη ιστορία τους. Ο Πηνειός πλημμύρισε πολλές φορές τα παραποτάμια χωριά και τις πλησιέστερες σ’ αυτόν συνοικίες της Λάρισας όπως το 1729, το 1826, το 1882, το 1883. Στην πλημμύρα του 1826 αποκαλύφθηκε ο τάφος του Ιπποκράτη, στο δρόμο προς την αρχαία Γυρτώνη. Κοντά του στήθηκε κενοτάφιο και μαρμάρινος ανδριά ντας το 1978, έργο του Τυρναβίτη γλύπτη Γεωργίου Καλακαλά. Το 1986 ιδρύθηκε στο κενοτάφιο Ιατρικό Μουσείο από το Λαρισαίο αρχίατρο Δημήτριο Παλιούρα. Περιλαμβάνει τη μαρμάρινη πλάκα από τον τάφο του Ιπποκράτη, τις γλυπτές προτομές της Υγείας, του Ασκληπιού, του Φλέμινγκ, του Γ. Παπανικολάου και του ιδρυτή. Περιλαμβάνει επίσης ιατρικά βιβλία και φωτογραφίες. Το Μουσείο είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννοήσεως. Το μνημείο του Ιπποκράτη, πατέρα της Ιατρικής, βρίσκεται απέναντι από το πάρκο του Αλκαζάρ.

Πάρκο Αλκαζάρ

Μετά την κεντρική γέφυρα του Πηνειού, γέφυρα Πηνειάδων Νυμφών, στη βορειοδυτική άκρη της πόλης, μπορείτε να απολαύσετε την πιο όμορφη γωνιά της, το πάρκο του Αλκαζάρ. Ένα πανέμορφο και καταπράσινο αστικό άλσος αναψυχής με πολλά δέντρα, λουλούδια, ανοιχτούς χώρους άθλησης και ψυχαγωγίας, υπαίθριο θέατρο χωρητικότητας 2.500 ατόμων, το γνωστό Κηποθέατρο που τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί διάφορες θεατρικές παραστάσεις και μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις.
Πάνω από το ποτάμι υπάρ χουν πεζογέφυρες που ενώνουν τις δύο όχθες του Πηνειού, ποδηλατόδρομοι, παγκάκια, ωραία φωτιστικά και το Μνημείο της Εθνικής Αντίστασης, ένα θαυμάσιο έργο του Λαρισαίου γλύπτη Φιλολάου Τλούπα. Σε κεντρική θέση του πάρκου έχει δημιουργηθεί τεχνητή λίμνη με πεζογέφυρες, ενώ στις όχθες έχουν διαμορφωθεί βραχόκηποι, πέργκολες και καθιστικά που προσφέρουν ευχάριστη διαμονή στον επισκέπτη.
Στη βόρεια άκρη του βρίσκεται το Στάδιο Αλκαζάρ, ένα πο λύ ωραίο γήπεδο ποδοσφαίρου που κατασκευάστηκε το 1965, χωρητικότητας 15.000 θεατών, έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας ΑΕΛ (Αθλητική Ένωση Λάρισας). Λίγο πιο πέρα από το γήπεδο του Αλκαζάρ βρίσκεται το Κολυμβητήριο, το γήπεδο μπάσκετ και άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις. Συνεχίζοντας το δρόμο προς Τύρναβο συναντάμε το Αισθητικό Άλσος της πόλης, στο οποίο οι νεαροί φίλοι της τροχοσανίδας μπορούν να διασκεδάσουν στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο άθλησης, skate park.
Το σύνολο των πεζογεφυρών που ενώνουν τις δύο όχθες του Πηνειού σε όλο το διάστημα που διαρρέει την πόλη της Λάρισας είναι εκτός από την γέφυρα Πηνειάδων Νυμφών, οι γέφυρες Ναϊάδων, Κρηνίδων και Κρυσταλίδων Νυμφών. Από την πρώτη γέφυρα έως την τελευταία ο περιπατητής συναντά ράμπες, ποδηλατοδρόμους, το λιμανάκι που είναι μια μικρή ξύλινη προβλήτα με δυνατότητα ελλιμενισμού μικρών σκαφών, ενώ ολόκληρη η περιοχή είναι υπέροχα δενδροφυτεμένη.

Μύλος του Παπά

Ο Μύλος του Παπά είναι ένα κτηριακό συγκρότημα που βρίσκεται στην οδό Γεωργιάδου, κάτω από το λόφο του Φρουρίου. Πρόκειται για ένα βιομηχανικό κτήριο αλευροποιίας (μύλος) που κατασκευάστηκε το 1883. Ανακατασκευάστηκε δύο φορές μετά από πυρκαγιές και υπήρξε το χαρακτηριστικότερο βιομηχανικό κτήριο στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας.
Αρχικά λειτουργούσε ως ατμόμυλος αλλά ύστερα από μία περίοδο εκσυγχρονισμού και συνεχών επεκτάσεων ο παλαιός ατμόμυλος επεκτάθηκε και μετατράπηκε σε σύγχρονο αυτόματο βιομηχανικό κυλινδρόμυλο. Ειδικότερα, ο κυλινδρόμυλος Παπά ειδικευόταν στην παραγωγή αλεύρων από σκληρό σιτάρι, που χρησιμοποιούνταν ως πρώτη ύλη στη βιομηχανία ζυμαρικών και τροφοδοτούσε με πολύ καλές ποιότητες αλεύρων τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ζυμαρικών. Σήμερα ο Μύλος του Παπά ανήκει στο Δήμο Λαρισαίων που έχει μετατρέψει το κτίσμα σε ένα πολυδύναμο πολιτιστικό, εκπαιδευτικό, ψυχαγωγικό και συνεδριακό κέντρο. Τόσο το κεντρικό κτήριο όσο και τα βοηθητικά κτίσματα συνοδείας (αποθήκες, γραφεία κ.λπ.), φιλοξενούν το θέατρο του Μύ λου για τις παραστάσεις του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Λάρισας - Θεσσαλικό Θέατρο, τις αίθουσες και τα γραφεία της Φιλαρμονικής του Δήμου, το κουκλοθέατρο «Τιριτόμπα» και το μουσείο κούκλας, τη Δημοτική Σχολή Μπαλέτου, το θερινό κινηματογράφο, τη Μουσική Σκηνή 9Κέντρο συναυλιών και διασκέδασης) «Μύλος 1927». Επίσης, στο κεντρικό κτήριο στεγάζεται το Περιφερειακό Ινστιτούτο Επιμόρφωσης Θεσσαλίας.

Αβερώφειος Γεωργική Σχολή

Η Αβερώφειος Γεωργική Σχολή βρίσκεται στην έξοδο της Λάρισας προς Τρίκαλα και θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα που αξίζει κανείς να επισκεφτεί. Λειτουργεί από το 1911 έως σήμερα και χτίστηκε με δαπάνη του κληροδοτήματος Γ. Αβέρωφ. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις της Σχολής καταλαμβάνουν ένα περιφραγμένο χώρο, συνολικής έκτασης 42 περίπου στρεμμάτων και είναι διαρθρωμένες σε τρία επίπεδα. Εισερχόμενος κανείς στο χώρο, αντικρίζει το κεντρικό κτήριο με το μεγάλο ρολόι στην οροφή που μαζί με την βιβλιοθήκη αποτελούν τα πιο επιβλητικά οικοδομήματα. Το κτήριο αυτό από την αρχή της έναρξης της Σχολής χρησιμοποιήθηκε ως Διδακτήριο και οικοτροφείο.
Όλο το κτηριακό συγκρότημα της Αβερωφείου Σχολής χαρακτηρίσθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ως έργο τέχνης και ιστορικά διατηρητέο μνημείο.

Διεύθυνση:
5ο χλμ. Λαρίσης-Τρικάλων

ΟΙ ΝΑΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Ο τουριστικός περίπατος της πόλης μπορεί να ολοκληρωθεί με μια περιήγηση στους ιερούς ναούς για προσευχή και περισυλλογή. Οι ιεροί ναοί που υπάγονται στην Ι. Μ Λαρίσης και Τυρνάβου εκτός από τον πολιούχο Άγιο Αχίλλειο είναι ο Ι. Ν. Αγ. Αθανασίου, Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου, Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου του εξ Ιωαννίνων, Ι. Ν. Αγ. Δημητρίου, Ι. Ν. Αγ. Θωμά, Ι. Ν. Αγ. Κων/νου και Ελένης, Ι. Ν. Αγ. 40 Μαρτύρων, Ι. Ν. Αγ. Πέτρου και Παύλου, Ι. Ν. Αγ. Τριάδος, Ι. Ν. Αγ. Χαραλάμπους, Ι. Ν. Αναλήψεως του Σωτήρος, Ι. Ν. Ζωδόχου Πηγής, Ι. Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών και Ι. Ν. του Προφήτη Ηλία.
Εκτός από τους παραπάνω ναούς υπάρχει και ένα πλήθος άλλων ναΐσκων που είτε βρίσκονται ενσωματωμένοι στους ενοριακούς ναούς είτε υπάρχουν σε διάφορα άλλα σημεία της πόλης, όπως στα νοσοκομεία, στις στρατιωτικές μονάδες, στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και αλλού.

Η Συναγωγή των Εβραίων
Η Εβραϊκή κοινότητα της Λάρισας, με την χιλιετή ιστορική της παρουσία, διαθέτει τη Συναγωγή της, η οποία βρίσκεται στη συμβολή των οδών Κύπρου και Κενταύρων.

ΤΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΥΣ

Το Αστεροσκοπείο Λάρισας «ΑΡΙΣΤΕΥΣ» είναι Οργανισμός του Δήμου Λαρισαίων και διοικείται από 11-μελές Διοικητικό Συμβούλιο. Βρίσκεται στην περιοχή της Γιάννουλης 5 χλμ. βορειοδυτικά από την πόλη της Λάρισας.
Το Αστεροσκοπείο Λάρισας συμμετέχει σε διεθνή αστρονομικά ερευνητικά προγράμματα με σημαντική προσφορά τα οποία σχετίζονται με τον Ήλιο, τις επιπροσθήσεις της Σελήνης και την αστρική φωτοηλεκτρική φωτομετρία. Επίσης συμβάλει και στον τομέα της γεωφυσικής με σχετικό πρόγραμμα. Τέλος το Αστεροσκοπείο Λάρισας έχει εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό χαρακτήρα για την ευρύτερη περιοχή του θεσσαλικού διαμερίσματος.

ΜΟΥΣΕΙΑ-ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας ιδρύθηκε το 1974 και αποτελεί πρότυπο Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου του ελληνικού χώρου και στέγη για την πλούσια λαογραφική κληρονομιά του τόπου. Σήμερα, στεγασμένο σε νέο κτήριο υψηλών προδιαγραφών στη συνοικία Χαραυγή, παρέχει στον επισκέπτη τη δυνατότητα να δει κειμήλια, έργα τέχνης, συλλογή χαρακτικών έργων, απλά αντικείμενα του τρόπου ζωής του προμηχανικού και πρωτοβιομηχανικού ανθρώπου που εικονογραφούν την πολιτισμική ταυτότητα της Λάρισας και της γύρω περιοχής. Ιδιαίτερη κατηγορία συνιστούν η μοναδική συλλογή ξυλοτύπων, σταμπωτών υφασμάτων και ο εξοπλισμός τυποβαφικών εργαστηρίων του Τυρνάβου, καθώς και η πλούσια συλλογή χαρακτικών έργων 15ου αι. - αρχών 20ουαι. Το Μουσείο διαθέτει, επίσης, αξιόλογη συλλογή έργων κοσμικής και εκκλησιαστικής αργυροχοΐας, μικροτεχνίας, λιθοτεχνίας, ξυλοτεχνίας, μεταλλοτεχνίας, ζωγραφικής, κεραμικής, κεντητικής, υφαντικής και ενδυμασίας, καθώς και επιλεγμένα αντικείμενα του αγροτικού βίου και του αστικού σπιτιού. Ακόμη διαθέτει σειρά από επιστημονικές εκδόσεις, εκπαιδευτικά έντυπα και πρακ τ ι κ ά σ υ ν ε - δρίων.

Διεύθυνση:
Γ. Γουργιώτη & Αργυροκάστρου
Τηλ: 2410 239446
Fax: 2410 287516
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Το νέο και σύγχρονο Αρχαιολογικό μουσείο βρίσκεται στο λόφο του Μεζούρλου, σε μια έκταση δέκα στρεμμάτων. Εδώ στεγάζεται ο αρχαιολογικός θησαυρός της Θεσσαλίας - προϊστορικός, κλασικός και βυζαντινός - που έγινε αντικείμενο μελέτης τον τελευταίο αιώνα από πολλούς Έλληνες και Ευρωπαίους αρχαιολόγους.
Περιλαμβάνει εκθεσιακούς χώρους με προϊστορικές, κλασικές, ελληνιστικές, ρωμαϊκές και βυζαντινές αρχαιότητες, αποθήκες και εξειδικευμένα εργαστήρια τοιχογραφιών, ψηφιδωτών, πήλινων και γυάλινων αντικειμένων, μετάλλων, γλυπτών και εικόνων.
Εδώ ξαναζεί η ιστορία της θεσσαλικής πρωτεύουσας μέσα από το σχηματοποιημένο λίθινο γλυπτό (μενχίρ) με παράσταση γυναικείας μορφής προϊστορικής εποχής, τη μαρμάρινη επιτύμβια στήλη από τη Λάρισα με ανάγλυφη παράσταση οπλίτη που σκοτώθηκε στη μάχη της Τανάγρας το 457π.Χ. και πολλά άλλα από τα σημαντικά εκθέματα του μουσείου.

Διεύθυνση:
Λόφος Μεζούρλου
Περιφερειακή Αθηνών-Τρικάλων

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ - ΓΕΝΙ ΤΖΑΜΙ
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Λάρισας στεγάζεται σήμερα στο μουσουλμανικό τέμενος Γενί Τζαμί, το οποίο κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αι. και ήταν δωρεά της βασίλισσας Όλγας στους εναπομείναντες μουσουλμάνους στην πόλη της Λάρισας. Είναι το νεότερο από τα τζαμιά της πόλης και το μοναδικό που σώζεται σήμερα. Τα αρχαία αντικείμενα εκτίθενται στη μοναδική αίθουσα του τζαμιού.
Το Μουσείο διαθέτει μια μόνιμη έκθεση, η οποία περιέχει εκθέματα παλαιολιθικών, νεολιθικών, αρχαϊκών, κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών συλλογών. Εισερχόμενος ο επισκέπτης στο μουσείο αντικρίζει τις βιτρίνες με εκθέματα διάφορων εποχών, ενώ ακριβώς απέναντι του, στην άλλη άκρη της αίθουσας έχει εκτεθεί η εντυπωσιακή νεολιθική στήλη τύπου μενίρ. Τον κεντρικό χώρο της αίθουσας καταλαμβάνουν δύο σειρές βιτρινών. Η εσωτερική σειρά βιτρινών περιέχουν ευρήματα από την Προϊστορική ως και την Αρχαϊκή Εποχή, αν και το στίγμα δίνουν τα προϊστορικά ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, αλλά και τα αρχαϊκά ευρήματα από το σημαντικό νεκροταφείο τύμβων του Αγίου Γεωργίου Λάρισας. Η εξωτερική σειρά των βιτρι νών περιέχει πήλινα και χάλκινα αγγεία κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, δίνοντας στον επισκέπτη μια εικόνα των δεξιοτήτων των Θεσσαλών καλλιτεχνών.

Διεύθυνση:
31η Αυγούστου 1 Γενί Τζαμί (Πλατεία Μπλάνα)
Τ.Κ. 41221
Τηλ. 2410 288515
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Ώρες Λειτουργίας
Χειμερινό: Δευτέρα-Κυριακή: 08:30 - 15:00
Θερινό: Δευτέρα:κλειστό
Τρίτη-Κυριακή: 08:30 - 15:00

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ «ΜΟΥΣΕΙΟ Γ. Ι. ΚΑΤΣΙΓΡΑ»
Η Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας «Μουσείο Γεωργίου Κατσίγρα » ιδρύθηκε το 1983 για να φιλοξενήσει τους 750 πίνακες ζωγραφικής του 19ου και 20ου αιώνα που είχε δωρίσει ο Γεώργιος Κατσίγρας στην πόλη καθώς και άλλα 410 έργα γλυπτικής, ζωγραφικής και χαρακτικά που είχε αποκτήσει στο μεταξύ.
Η συλλογή περιλαμβάνει αξιόλογα δείγματα ζωγραφικής του 19ου αιώνα σε λάδια, ακουαρέλες, σχέδια, χαρακτικά.
Η συλλογή Κατσίγρα έχει εκτιμηθεί από ειδικούς, ιστορικούς της τέχνης και ζωγράφους ως η καλύτερη και σπουδαιότερη μετά τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης και τη συλλογή Κουτλίδη. Επίσης στη συλλογή περιλαμβάνεται και η επίπλωση του γραφείου του αρχαιολόγου Ερρίκου Σλήμαν κατασκευασμένα πάνω σε σχέδια του Τσίλερ.
Ως πυρήνας πνευματικής δημιουργίας και αναζήτησης, διοργανώνει κατά καιρούς εκθέσεις συμβάλλοντας στην αισθητική και καλλιτεχνική διαπαιδαγώγηση του κοινού της πόλης και της περιοχής.
Το κτήριο της πινακοθήκης, που εγκαινιάσθηκε το 2003, βρίσκεται στην συνοικία της Νεάπολης και πέραν των εκθεσιακών χώρων περιλαμβάνει βιβλιοπωλείο εκδόσεων τέχνης, άρτια εξοπλισμένο αμφιθέατρο, εργαστήριο φωτογραφίας και άλλους βοηθητικούς χώρους.

Διεύθυνση
Λεωφόρος Γεωργίου Παπανδρέου 2
41334, Νεάπολη Λάρισας
Τηλ: 2410 621205

Ώρες λειτουργίας
Τρίτη - Παρασκευή: 10:00 - 14:00 και 18:00 - 21:00
Σάββατο - Κυριακή: 10:00 - 14:00

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Η Δημοτική βιβλιοθήκη Λάρισας, εγκαινιάσθηκε το 2005 και στεγάζεται στον πρώτο όροφο του Πνευματικού Κέντρου «Χατζηγιάννειο». Πρόκειται για ένα ευχάριστο και φιλικό χώρο όπου οι πολίτες μπορούν να διαβάσουν στο αναγνωστήριο, να δανειστούν βιβλία και να πάρουν πληροφορίες. Η συλλογή της βιβλιοθήκης εμπλουτίστηκε με βιβλία από δωρητές της πόλης όπως των Μ. Μ Παπαϊωάννου, Γ. Κατσίγρα, Δ. Χατζηγιάννη αλλά και άλλων. Διαθέτει βιβλία από όλους τους τομείς της γνώσης όπως λογοτεχνία, ιστορία, φιλοσοφία, αλλά και σπάνια βιβλία εκδόσεων του 1920 έως του 1950. Επίσης υπάρχει και παιδικό τμήμα, για τους μικρούς φίλους, με σύγχρονα βιβλία των καλύτερων εκδόσεων.
Ο δανεισμός των βιβλίων γίνεται με εύκολο τρόπο αρκεί ο ενδιαφερόμενος να έχει μαζί του την αστυνομική ταυτότητα.
Ο Δήμος Λαρισαίων έχει ως στόχο τον συνεχή εμπλουτισμό της βιβλιοθήκης με νέα και ενδιαφέροντα βιβλία που θα καλύπτουν τις ανάγκες όλων των πολιτών. Ακόμη η δημιουργία τμήματος κινηματογραφι κών ταινιών σε DVD, ξένου και ελληνικού κινηματογράφου, βρίσκεται στα άμεσα σχέδια του Δήμου.

Διεύθυνση
Ρούσβελτ 59
Τηλ: 2410 621107, 621203
41222, Λάρισα

Ώρες λειτουργίας
Δευτέρα - Παρασκευή: 09:00 - 13:00

ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΜΑΣ»
Οι πρώτες προσπάθειες για την δημιουργία βιβλιοθήκης στην Λάρισα ξεκινούν το 1891, δέκα χρόνια μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881.Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Λάρισας ιδρύθηκε με την απόφαση 435/1939 της Διοικούσης Επιτροπής του Δήμου Λάρισας. Το 1972 με απόφαση του τότε Δημοτικού Συμβουλίου η Δημοτική Βιβλιοθήκη Λάρισας παραχωρήθηκε στο νεοσύστατο τότε Υπουργείο Πολιτισμού και γίνεται Δημόσια.Το καλοκαίρι του 1976 η βιβλιοθήκη μεταφέρεται σε ενοικιαζόμενο κτήριο επί της οδού Παπακυριαζή 47.

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λάρισας ΄Κωνσταντίνος Κούμας' αποτελεί για την πόλη της Λάρισας πολιτιστικό κέντρο που έχει σκοπό την προώθηση χωρίς πολιτικές, θρησκευτικές, φυλετικές ή άλλες διακρίσεις της γνώσης, της πληροφορίας, της εκπαίδευσης και του
πολιτισμού.
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λάρισας :
• λειτουργεί ως τοπικό κέντρο πληροφόρησης που εξασφαλίζει στους χρήστες της πρόσβαση σε κάθε είδους γνώση και πληροφορία.
• ενισχύει την αναγνωσιμότητα και κάθε είδους σχετική μορφωτική και πολιτιστική δραστηριότητα.
• παρέχει ειδικές υπηρεσίες και υλικό σε όσους χρήστες δεν μπορούν, για οποιονδήποτε λόγο, να χρησιμοποιήσουν τις
συνήθεις υπηρεσίες και το υπάρχον Υλικό της Βιβλιοθήκης όπως: ξενόγλωσσες μειονότητες, άτομα με ειδικές ανάγκες ή άτομα που βρίσκονται σε νοσοκομεία, φυλακές κλπ.
• ενεργεί προς κάθε κατεύθυνση για την εκπλήρωση της αποστολής της.
Στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτήριο στην οδό 28ης Οκτωβρίου, αριθμός 9, ενώ η είσοδος στο αμφιθέατρο γίνεται από τη Μιχ, Χαδέλλη (πάροδος Κούμα).

Χειμερινό ωράριο λειτουργίας για το κοινό:
Δευτέρα & Πέμπτη 8.00-20.00
Τρίτη, Τετάρτη & Παρασκευή 8.00 - 14.30