Η Ελληνίδα κληρονόμος της ναυτιλίας, επιτυχημένη επιχειρηματίας και η γυναίκα που προσπαθεί να μεταμορφώσει τη ναυτιλιακή βιομηχανία των 14 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Μαρίνα Χατζηπατέρα, η τολμηρή Αμερικανίδα επιχειρηματίας, έχει μόνο μια λέξη χλευασμού. Το λέει χαμηλόφωνα και σπάνια. Συντηρητικός. Μια οικογένεια μπορεί να είναι συντηρητική. Μια επένδυση, μια επιλογή. Ο τρόπος που χρησιμοποιεί τη λέξη, δεν είναι ποτέ πολιτικός. Επίσης δεν είναι ποτέ καλό πράγμα.

Η πρώτη φορά που ακούω τη Μαρίνα να απλώνει την τρυφερή της κατάρα είναι κατά τη διάρκεια του γεύματος με τον αδερφό της Άλεξ στο κατάστρωμα του λιμανιού του Zephyros, ενός εστιατορίου με θαλασσινά στο λιμάνι του Πειραιά του 5ου αιώνα π.Χ., κοντά στην Αθήνα. Εκλεπτυσμένοι—Θεέ μου, είναι σοφιστικέ, σκέφτομαι συνέχεια, θυμίζοντας αμυδρά μια γραμμή από τον Φιτζέραλντ. Καθώς φτάνουν οι πιατέλες, γνωρίζω ότι ποτέ δεν έχω καταλήξει σε έναν τρόπο να βγάλω με χάρη κόκαλα από ψάρια.

Η Marina, γενική εταίρος της εταιρείας VC TMV, την οποία ίδρυσε με την Ιρανοαμερικανίδα επιχειρηματία Soraya Darabi το 2016, θίγει τις ερωτήσεις μου για κάτι άλλο: την Dorian LPG, τη δημόσια ναυτιλιακή εταιρεία που ξεκίνησε από τους προγόνους της τον 19ο αιώνα. Στο τέλος του 2023, η αξία της εταιρείας ήταν περίπου 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Η τιμή της μετοχής του εκτοξεύτηκε 141 τοις εκατό το περασμένο έτος. Αλλά είναι η ιστορία της εταιρείας που είναι πιο συναρπαστική και κάθε εκδοχή του παραμυθιού που ακούω είναι πιο ρομαντική από την προηγούμενη. Το υπόβαθρο της Μαρίνας στη ναυτιλία, στην πραγματικότητα, κάνει τις ιστορίες προέλευσης σχεδόν κάθε άλλου οίκου VC-frat —στο Χάρβαρντ, στο Στάνφορντ, δεν λέτε— να μοιάζουν με επαρχιακές κοινοτοπίες.

Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες όπως η Dorian μερικές φορές φαίνεται να έχουν αναδυθεί πλήρως σχηματισμένες από μικροσκοπικά, βραχώδη νησιά, όπως η Αθηνά από το κεφάλι του Δία. Οι ιστορίες της γένεσής τους αποτελούν ελληνικούς μύθους των τελευταίων ημερών των οποίων οι θεοί έχουν ονόματα με τολμηρά πρόσωπα όπως ο Ωνάσης και ο Νιάρχος. Ο Χατζηπατέρας είναι ένα όνομα με λιγότερο τολμηρό πρόσωπο, αλλά στις μέρες μας είναι πολύ πιο πολύτιμο.

Την ίδια στιγμή, το παρελθόν και το πατρώνυμο της Μαρίνας δεν ήταν η τηλεκάρτα της εδώ και πολύ καιρό. Στο TMV, επιχειρεί αντί να φροντίζει, και προτιμά πολύ το μέλλον από την αρχαιότητα. Τον τελευταίο καιρό στοιχηματίζει στη νέα ναυτιλιακή τεχνολογία τόσο επιτυχώς που, στα 41 της, συμπεριλήφθηκε στη λίστα Lloyd's 2023 με τα 10 κορυφαία άτομα στη χρηματοδότηση πλοίων. Σε αυτόν τον κατάλογο βρίσκεται στην εταιρεία του Xu Bin, της BoCom Leasing, ο οποίος έχει περισσότερα από 18 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία πλοίων, και του Akihiro Fukutome, προέδρου της ιαπωνικής Leviathan Sumitomo Mitsui Banking Corporation.

Όπως αποδεικνύεται, δεν είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μας συνδέουν στον 21ο αιώνα. είναι πλοία. Η ναυτιλία είναι μια βιομηχανία άνω των 14 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και η συντριπτική πλειονότητα των παγκόσμιων αγαθών -το κολοσσιαίο το 90% αυτών- περνούν χρόνο στη θάλασσα. Η Μαρίνα πιστεύει ότι η ναυτιλία είναι καλή για τους ανθρώπους, καθώς το να κάνεις εμπόριο με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο σημαίνει να αποκτάς ενσυναίσθηση για αυτούς. «Να τους δω στη θέση τους, να δω τι χρειάζονται, τι θέλουν. Είναι παγκοσμιοποίηση». Και με την αύξηση του τελευταίου ταμείου της TMV, μου φαίνεται ότι η Μαρίνα, με τον ατσάλινο βουκαμβίλιό της τρόπο, ενορχηστρώνει επί του παρόντος μια αναμόρφωση ολόκληρης της ναυτιλιακής βιομηχανίας από μια γυναίκα.

ΟΤΑΝ ΗΤΑΝ 11, η Μαρίνα, της οποίας η οικογένεια είχε μετακομίσει πρόσφατα από το Λονδίνο στο Κονέκτικατ, έκανε καλοκαιρινές διακοπές στη θάλασσα με τα αδέρφια της, τα ξαδέρφια της, τη γιαγιά της και την επί χρόνια σύντροφο της γιαγιάς της, μια γυναίκα που τα παιδιά έλεγαν Ρούλα. Αυτό είναι το μέρος της ιστορίας της Μαρίνας που δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι. Η οικογένεια δεν είχε ποτέ σκάφη αναψυχής. Θα νοίκιαζαν ένα γιοτ ή ένα ιστιοφόρο για τις καλοκαιρινές διακοπές και θα έκαναν κρουαζιέρα στο Ιόνιο ή στο Αιγαίο, πηγαίνοντας εκεί που τους πήγαιναν οι άνεμοι. Εκείνο το καλοκαίρι, όταν ήρθε η ώρα να επιστρέψουν τα παιδιά στο σπίτι, η γιαγιά της Μαρίνας, η φοβερή Μάρω Λύρα, όρισε το κορίτσι προστατευόμενό της. Η Μάρω παρακολουθούσε στενά τα εγγόνια και είχε εγκατασταθεί στη Μαρίνα ως αυτή με τις περισσότερες δυνατότητες.

«Με διέταξε να μείνω», λέει η Μαρίνα. «Ή — δεν έχει παραγγελθεί. Μου πρόσφερε ένα καρότο. Είπε, «Μείνε τρεις εβδομάδες ακόμα και θα σου μάθω ναυτιλία».

Η ναυτιλιακή περιουσία του συζύγου της Μάρως (Χατζηπατέρας) και η ναυτιλιακή περιουσία του πατέρα της (Λύρας) εκτοξεύτηκαν και οι δύο σε νησιά του Αιγαίου. Μεγαλωμένη γυναίκα στην ευσεβή Ελληνορθόδοξη οικογένεια Λύρας τη δεκαετία του 1930, η Μάρω στερήθηκε την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στα 19 της, συναίνεσε σε έναν κανονισμένο γάμο με ένα μέλος μιας συμμαχικής ναυτιλιακής οικογένειας. Με υπευθυνότητα, απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον John, τον Mark, την Kathryn και την Angela.

Έπειτα, στα είκοσί της, έγινε αυτοδιδακτική. Γρήγορα προέκυψε ότι είχε ένα μυαλό-παγίδα χάλυβα για τη σχεδόν άπειρη συλλογή αριθμών που καθορίζουν τη ναυτιλία από τον 17ο αιώνα, από την χωρητικότητα στα ναυτικά μίλια έως τους δασμούς μέχρι τα ποσοστά ασφάλισης. Άφησε τον σύζυγό της, τον παππού της Μαρίνας, το 1979 και αμέσως μετά μετακόμισε στη βίλα της Ρούλας.

Καλοκαίρι μετά καλοκαίρι, η Μάρω ξεχώρισε τη Μαρίνα για να μείνει μαζί της υπερωρίες στη θάλασσα. Η γιαγιά δίδασκε την εγγονή της κάθε απόγευμα, διδάσκοντάς της για την παγκόσμια οικονομία, τη δίκαιη μεταχείριση του πληρώματος και πώς να αντέξει τη διαβολική αστάθεια της ναυτιλιακής επιχείρησης. Η Maro διατήρησε οθόνες που έδειχναν τις θέσεις όλων των πλοίων της εταιρείας — και ακόμη περισσότερες οθόνες που έδειχναν σχετικά νέα. «Γνωρίζοντας την, πιθανότατα είχε το τερματικό της στο Bloomberg στο πλοίο τότε», αστειεύεται η Μαρίνα. «Κράτησε αυτό το πράγμα κοντά».

Στη συνέχεια, το 2000, ο πρώην σύζυγος της Μάρως πέθανε ξαφνικά. Με ηθική υποστήριξη από τη Ρούλα, της οποίας το πραγματικό όνομα ήταν Ειρήνη Νταμπάση, μαζί με τον γιο της Γιάννη, πατέρα της Μαρίνας, ξεκίνησαν μια νέα εταιρεία με την επωνυμία Dorian LPG. Μαζί το οδήγησαν από μεταχειρισμένα δεξαμενόπλοια σε θαλάσσια τέρατα με την τελευταία λέξη της τέχνης Very Large Gas Carriers, κατασκευασμένα στη Νότια Κορέα, τα περισσότερα από την HD Hyundai.

Όταν η υγεία της Μάρως κατέρρευσε, αυτή και η Ρούλα αποσύρθηκαν στη βίλα τους στην πλαγιά του λόφου, που έχει θέα σε όλη την Αθήνα. Από εκεί, η Μάρο παρακολουθούσε τον Ντόριαν, τα λιμάνια και όλα όσα έλαμπαν στο τερματικό της στο Bloomberg. Πέθανε το 2012. Η Μαρίνα θυμάται τα δάκρυα της Ρούλας στην κηδεία. «Η αγάπη της για τη γιαγιά μου ήταν απτή».

(Σχετικά με τη φύση του συνδέσμου της Μάρως και της Ρούλας, όλοι στην οικογένεια είναι προσεκτικοί. Η μητέρα της Μαρίνας, Λυδία Χατζηπατέρα, περιγράφει τη Ρούλα ως «πολύ καλή σύντροφο και φίλη» της Μάρως. Η Μαρίνα αποκαλεί τη σχέση ως «τρόπο να αγκαλιάσουν τη δική τους ανεξαρτησία» μετά από γάμους με άνδρες.)

Για να συγκεντρώσει χρήματα για τα τεράστια νέα δεξαμενόπλοια, ο πατέρας της Marina, ο οποίος έγινε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Dorian, έναν τίτλο που εξακολουθεί να κατέχει, πρότεινε κάτι σχεδόν ανήκουστο μεταξύ των οικογενειακών ναυτιλιακών εταιρειών: να γίνει δημόσια. Η Μαρίνα μπήκε. Στα 31 της, βοήθησε να ηγηθεί του εσωτερικού σόου της εταιρείας, συγκεντρώνοντας 135 εκατομμύρια δολάρια. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την IPO, η Μαρίνα έκανε επίσης αναδιάρθρωση της εταιρείας, χτίζοντας τμήματα που δεν είχε ποτέ το οικογενειακό κατάστημα: επενδυτικές σχέσεις, ανθρώπινο δυναμικό, οικονομικά. Περαιτέρω επέβλεψε το εγκεφαλικό έργο της δημιουργίας των βιβλίων μιας οικογενειακής εταιρείας kosher για τις ρυθμιστικές αρχές.

Το πρωί της 9ης Μαΐου 2014, η Μαρίνα στάθηκε στο μπαλκόνι του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης. Χωρίς τη Μάρο, ήταν η μοναδική γυναίκα σε μια ομάδα ανδρών με σκούρα κοστούμια, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα της και των δύο αδελφών της, Άλεξ και Πίτερ. Φορούσε ένα σκούρο γκρι φόρεμα και απλά χρυσά κοσμήματα.

Σήμερα, χωρίς να επιβαρύνεται από γάμο ή παιδιά, η Μαρίνα, η οποία είναι γνωστή ως κάτι σαν σπαρακτικό, θα μπορούσε να συγχωρεθεί που πέρασε το υπόλοιπο της ζωής της στο δικό της σούπερ γιοτ, σε μια υψηλές πτήσεις στο Dorian LPG, που φιλοξενούσε κομψές βαπτίσεις πλοίων. στην Αθήνα, όπου όλοι γνωρίζουν το όνομά της.

Αυτό όμως θα ήταν συντηρητικό.

Αντίθετα, η Μαρίνα εγκαταστάθηκε σε ένα δίκλινο υπνοδωμάτιο στο Upper East Side του Μανχάταν, όπου οι άνθρωποι βρίσκουν το όνομά της και ξεχασμένο και απρόφωνο. Αγόρασε επίσης μια αγροικία στο Amagansett, στο Long Island. Η Soraya και αυτή ξεκίνησαν μια «αύξηση» για τον πρώτο γύρο ενός venture fund το 2017. Επτά χρόνια αργότερα, η TMV κλείνει το τρίτο της ταμείο και θα εισέλθει στις τάξεις των 200 εκατομμυρίων δολαρίων VC φέτος.
ΓΥΡΩ ΜΑΣ ΣΤΟ Ζέφυρο, παιδιά και ασημικά βουίζουν και μηχανάκια βήχουν, αλλά η φωνή της Μαρίνας είναι μόλις πάνω από έναν ψίθυρο. «Όταν οι ιπποπόταμοι μαλώνουν, τότε πατάνε τα βατράχια», λέει για τις γεωπολιτικές συγκρούσεις, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία.

Είναι σφίγγα, κατά καιρούς. Αρχίζω να σκέφτομαι ότι μπορεί να έχει τη σπάνια ιδιότητα που οι χαρακτήρες του Φιτζέραλντ αποκαλούσαν «ανάπαυση», ένα είδος σωματικής αυτοκατοχής που παρατηρείται μόνο σε άτομα που δεν έχουν νευρωτικά τικ όπως το άγγιγμα του προσώπου. Η Μαρίνα δεν ταράζεται ποτέ. Και η απαλή φωνή της δεν είναι ντροπαλότητα, μαθαίνω. Μιλάει σε ετυμηγορίες. Τα ίσια καστανά-μαύρα μαλλιά της, η σωματική διάπλαση της μπαλαρίνας και ο αέρας της ειλικρίνειας φέρνουν στο μυαλό μια Ελληνίδα Φρίντα Κάλο. Αλλά τακτικής επιφύλαξης.
Μοιράζεται επίσης από τις πιατέλες μας με ντομάτες, ταραμοσαλάτα και τσιπούρα ο άνθρωπος που η Μαρίνα αποκαλεί αδιάκοπα «Mr. Μαρκάκης». Μια περήφανη φιγούρα που μόνο σαν καπετάνιος μπορεί να περιγραφεί, ο Constantine J. Markakis διευθύνει την ελληνική θυγατρική της Dorian. Μιλάει για το πώς τα έθνη-κράτη συμπεριφέρονται σαν τα είδωλά τους: η Ρωσία σαν αρκούδα, η Αγγλία σαν λιοντάρι και ούτω καθεξής.

Αντικείμενο του χλευασμού της Μαρίνας, αυτή τη φορά, είναι οι άλλες οικογένειες από τις Οινούσαι, το νησί όπου ξεκινούν οι ναυτικοί του Χατζηπατέρα. Υπάρχουν πέντε αυθεντικές Οινουσαϊκές φυλές —Χατζηπατέρας, Κολλάκης, Λεμός, Λύρας και Πατέρας— και σχεδόν τρεις δωδεκάδες επιφανείς οικογένειες ανακαλύπτουν την περιουσία τους στο νησί. Παρά αυτά τα επιτεύγματα, αρκετοί από την Οινουσαιακή διασπορά, κατά την άποψη της Μαρίνας, έχουν κρυφτεί στην προσέγγισή τους στη ναυτιλία, πολύ αργοί για να εκσυγχρονιστούν και να εκθέσουν τους στόλους και τα οικονομικά τους σε δημόσιο έλεγχο και επενδύσεις. Η γραμμή της Μαρίνας της φυλής Χατζηπατέρα είναι, αντίθετα, «προοδευτική». Πράγματι, πάνω από 15 δεκαετίες, έχει περιστραφεί χωρίς συναισθηματισμούς από πανιά σε ατμό, από ατμό σε δεξαμενόπλοια, από ιδιωτικό σε δημόσιο.

Η προσέγγιση της Marina για την κοινωνική ισότητα και τη δράση για το κλίμα είναι επίσης ειλικρινά προοδευτική. Ο Ντόριαν είναι γνωστός μεταξύ των ναυτικών για τους υψηλούς μισθούς, τα εξαιρετικά προνόμια και τα προνόμια για τα πληρώματά του, συμπεριλαμβανομένων ανέσεων σε κρουαζιερόπλοια όπως γυμναστήρια, καραόκε και γιορτές διακοπών εν πλω. Στο TMV, η Marina και η Soraya βοήθησαν στη δημιουργία του Transact Global, ενός δικτύου για μη παραδοσιακούς διαχειριστές κεφαλαίων, κυρίως γυναίκες, ώστε να μπορούν να ανταλλάσσουν στρατηγικές, να χτίσουν αλληλεγγύη και να αποκτήσουν μεγαλύτερη πρόσβαση στο κεφάλαιο.

Την τελευταία δεκαετία, η Marina υπηρέτησε επίσης ως αντιπρόεδρος της περιβαλλοντικής επιτροπής Intertanko - αυτή είναι η Διεθνής Ένωση Ανεξάρτητων Ιδιοκτητών Δεξαμενόπλοιων, η οποία ιδρύθηκε στο Όσλο το 1970 για να ασχοληθεί με την ασφάλεια στη ναυτιλία. Τα μέλη της επιτροπής, φυσικά, εξακολουθούν να είναι στον τομέα της «ενέργειας» - εννοώντας τα ορυκτά καύσιμα. (Το υγραέριο στο όνομα του Dorian σημαίνει υγρό αέριο πετρελαίου, ένα φυσικό αέριο που είναι καλύτερο από τον άνθρακα αλλά απέχει πολύ από το πράσινο.) Αλλά, ίσως για να αντισταθμίσουν την ενοχή τους, επικεντρώνονται στη μείωση των εκπομπών, τα εναλλακτικά καύσιμα, το νερό έρματος και τη διαχείριση απορριμμάτων, το πλοίο ανακύκλωση, μέτρα κατά της βιορρύπανσης και μείωση του υποβρύχιου θορύβου. Οι πλοιοκτήτες που συναντώ αργότερα είναι πλέον βέβαιοι ότι η βιομηχανία θα ανταποκριθεί στην απαίτηση του ΟΗΕ να μειωθούν οι εκπομπές των πλοίων, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 3 τοις εκατό των αερίων του θερμοκηπίου, κατά 40 τοις εκατό έως το 2030.

Παρά αυτό το συλλογικό εγχείρημα, συναντώ πολλά στελέχη της ναυτιλίας στην Ελλάδα που μιλούν σαν να είναι πάνω από την κλιματική κρίση και τις υποθέσεις της ανθρωπότητας. «Ποιος νοιάζεται για την Ουκρανία;» ρωτά ένα ευκατάστατο στέλεχος του οποίου η επιχείρηση προφανώς έχει ενοχληθεί από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από την έναρξη του πολέμου. Αυτή η μικρόψυξη δυσαρεστεί βαθύτατα τη Μαρίνα, η οποία παρ' όλα αυτά παρακάμπτει τα περισσότερα θέματα τρίτων, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Κίνας και της Γάζας.

Τελειώσαμε τον εσπρέσο μας δίπλα στη θάλασσα. Ο κ. Μαρκάκης μιλάει ακόμα. Ο αδερφός της Μαρίνας Άλεξ φαίνεται έτοιμος να πάει. «Η Μαρίνα είναι η οραματίστρια», λέει. Σε αυτό δεν χαίρεται ούτε δυσανασχετεί. Αντίθετα, έχοντας βεβαιωθεί ότι όλοι στο τραπέζι δεν χρειάζονται τίποτα περισσότερο, ψιθυρίζει στα ελληνικά σε έναν σερβιτόρο. Το λογαριασμό.

Διαβάστε την υπόλοιπη ιστορία στο Wired