Βρίσκομαι 30 χρόνια στην ίδια επαγγελματική θέση και θα πάρω σύνταξη από αυτή. Βέβαια προσέξτε: αυτό που περιγράφω με αυτό που θα ζήσετε εσείς, δεν έχει καμία σχέση. Εσείς θα αλλάξετε εργασιακό αντικείμενο πέντε έως έξι φορές στη ζωή σας και, μην παραξενεύεσθε, μπορεί να κάνετε μια δουλειά που δεν έχει ανακαλυφθεί»!

Η Janet Irons, υψηλόβαθμο στέλεχος του πανεπιστημίου Harvard στον τομέα των εγγραφών-υποτροφιών, απέσπασε το θερμό χειροκρότημα της κατάμεστης από Ελληνες γονείς και εφήβους αίθουσας. Η αιτία του ενθουσιασμού δεν ήταν μόνο ο απολαυστικός τρόπος ομιλίας της, όσο οι καίριες παρατηρήσεις της προς ένα κοινό... υποψιασμένο. «Η επιλογή των φοιτητών δεν γίνεται μόνο με βάση τους βαθμούς των υποψηφίων. Θέλουμε να δούμε “όλο το πρόσωπο”» ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», η κ. Irons. «Συγκεκριμένα, για την επιλογή υποψηφίων αξιολογούνται οι κλίσεις τους όπως π.χ. στις τέχνες, στη ρητορική, στον αθλητισμό. Θέλουμε οι φοιτητές μας να μπορούν να συνδιαλέγονται, να φέρνουν καινούργιες ιδέες, να είναι ανοιχτοί στον ξένο, αφού το Χάρβαρντ είναι ένα πανεπιστήμιο με φοιτητές από όλο τον κόσμο» τονίζει η κ. Irons.

Τα ΑΕΙ των ΗΠΑ δέχονται τους περισσότερους ξένους σπουδαστές διεθνώς –η υπερδύναμη συγκέντρωσε 974.926 ξένους φοιτητές το 2015, μεταξύ των οποίων περίπου 2.500 Ελληνες– και βεβαίως στην αφρόκρεμα των ΑΕΙ οι θέσεις είναι περιορισμένες και η επιλογή υποψηφίων αυστηρή. «Οι νέοι πρέπει να είναι τολμηροί, να διεκδικούν θέση σε ένα πανεπιστήμιο όπως το Χάρβαρντ. Για όσους σκέφτονται το ύψος των διδάκτρων, να επισημάνω ότι δίνονται πολλές υποτροφίες. Βέβαια, το Harvard, όπως και όλα τα ΑΕΙ των ΗΠΑ, θέλει να είναι σίγουρο για το πολύ καλό επίπεδο γνώσης των αγγλικών κάθε φοιτητή» λέει η κ. Irons, προσθέτοντας ότι «οι κριτές αξιολογούν, μέσω της συνέντευξης, εάν ο υποψήφιος έχει την απαραίτητη αυτοπεποίθηση και ψυχική δύναμη να ζήσει μακριά από την οικογένειά του σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον, εάν μπορεί να μοιραστεί τις γνώσεις που παίρνει στο πανεπιστήμιο με άλλους».

Από την άλλη, η ανάπτυξη δεξιοτήτων είναι απαραίτητη, καθώς οι πτυχιούχοι πρέπει να ξέρουν πώς θα κινηθούν στα... αχαρτογράφητα νερά της αγοράς εργασίας. Σύμφωνα με την έρευνα των C. Frey & M. Osborne, «The Future of Employment: How Susceptible are Jobs to Computerization? », το 47% των εργαζομένων στις ΗΠΑ κάνει δουλειές που υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αυτοματοποιηθούν στα επόμενα χρόνια. Το αντίστοιχο ποσοστό, σύμφωνα με άλλες μελέτες, είναι 49% στην Ιαπωνία και 35% στη Βρετανία. Οι θέσεις εργασίας που απειλούνται δεν είναι μόνο χαμηλής αλλά και υψηλής εξειδίκευσης. Και ο στόχος του Χάρβαρντ είναι να θωρακίσει τους πτυχιούχους του να αντιμετωπίζουν τη ρευστότητα της αγοράς εργασίας. Η νέα εποχή θέλει ανάπτυξη των hard αλλά και των soft skills, όπως λέει η κ. Irons.

«Hard skills είναι το πτυχίο, τα χρόνια προϋπηρεσίας σε αντίστοιχη θέση ή είναι κάτοχοι κάποιας πιστοποίησης. Από την άλλη, τα λεγόμενα soft skills είναι δεξιότητες, ικανότητες και στοιχεία που αφορούν την προσωπικότητα ή τη συμπεριφορά μας. Soft skills μπορεί να είναι ο τρόπος που επικοινωνούμε ή εργαζόμαστε στο πλαίσιο μιας ομάδας, οι ηγετικές μας δεξιότητες, ο επαγγελματισμός μας, η κριτική ικανότητα ή η προσοχή στη λεπτομέρεια που μας διακρίνει» παρατηρεί στην «Κ» η Βάσια Γιαννακοπούλου, Career Coach και μέλος της επιστημονικής ομάδας της Career In Progress. «Οι νέοι επαγγελματίες ξεκινούν την πορεία τους, έχοντας ήδη κατακτήσει λόγω της οικονομικοκοινωνικής κατάστασης και της φύσης των σπουδών στην Ελλάδα αρκετά soft skills. Μπορούν π.χ. να επιδίδονται ταυτόχρονα σε πολλές δραστηριότητες, έχουν συνηθίσει συγκριτικά περισσότερο με παλαιότερες γενιές να εργάζονται σε ομάδες, διαπραγματεύονται σχεδόν τα πάντα.

Από την άλλη, πολλές φορές στερούνται δεξιότητες διπλωματίας και βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες, δηλαδή δεν μπορούν να παράγουν επικοινωνιακό περιεχόμενο με συγκεκριμένο στόχο, δεν μπαίνουν στη διαδικασία να ακούσουν τον συνομιλητή τους ενεργά και δεν μπορούν να προσαρμόζουν ένα μήνυμά τους σε διαφορετικό δέκτη κάθε φορά» προσθέτει η ίδια.

Ο 20χρονος Κωνσταντίνος Φερτάκης που σπουδάζει στη Σχολή Η/Υ του ΕΜΠ και ασχολείται και με την εκπαίδευση ατόμων (είναι μέλος της σχετικής ευρωπαϊκής ένωσης φοιτητών EESTEC) συμπυκνώνει στην «Κ»:

«Τα soft skills αποτελούν το αόρατο γρανάζι που επιτρέπει σε μια ομάδα ατόμων αλλά και στο ίδιο το άτομο να πετύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους, εκπληρώνοντας παράλληλα τους στόχους που θέτουν».