Από το τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην αιχμή της έρευνας κατά του καρκίνου, στην κλινική Mayo, στη Φλόριντα των ΗΠΑ. Η ομάδα του Πάνου Αναστασιάδη, καθηγητή της έδρας Καρκινικής Βιολογίας στην κλινική Mayo, έφερε την επιστήμη ένα βήμα πιο κοντά στον κορυφαίο στόχο της μετατροπής των καρκινικών κυττάρων σε φυσιολογικά.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature Cell Biology και υπογράφεται από τον δρα Αντώνη Κουρτίδη (επίσης απόφοιτο του τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου) ρίχνει φως σε έναν άγνωστο έως τώρα μηχανισμό καρκινογένεσης αλλά και επαναφοράς των καρκινικών κυττάρων στη φυσιολογική λειτουργία.

«Δεν πρόκειται για θεραπεία του καρκίνου» λέει στην «Κ» ο δρ Αναστασιάδης. «Ελπίζουμε όμως ότι είναι ένα σημαντικό βήμα για την επαναφορά επιθετικών όγκων σε λιγότερο επιθετική ή και καλοήθη μορφή, ώστε να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα με τις ήδη υπάρχουσες αγωγές».

Στο βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η κλινική

{youtube}

για να περιγράψει την ανακάλυψη, ο δρ Αναστασιάδης εξηγεί: «Τα κύτταρα ενώνονται μεταξύ τους με συγκολλητικά μόρια. Εδώ και μία δεκαετία έχουμε αντιληφθεί ότι τα μόρια αυτά παίζουν και άλλους σημαντικούς ρόλους, όπως το ότι μεταδίδουν σήματα, ενώ η απορρύθμισή τους σχετίζεται με την καρκινογένεση. Οταν ο παθολόγος δει μία βιοψία, καταλαβαίνει ότι πρόκειται για καρκίνο από το σχήμα των κυττάρων. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν ακανόνιστο σχήμα, κάτι που προκαλείται από ελαττώματα στα συγκολλητικά μόρια».

«Η έρευνα εντόπισε συγκεκριμένους σχηματισμούς συγκολλητικών κυττάρων, που δίνουν σήματα μέσω μορίων που λέγονται microRNAs. Στα φυσιολογικά κύτταρα, τα microRNAs δίνουν το σήμα ότι η ανάπτυξη πρέπει να σταματήσει όταν τα κύτταρα ακουμπήσουν το ένα το άλλο. Στα καρκινικά κύτταρα αυτό έχει απορρυθμιστεί και αναπτύσσονται χωρίς έλεγχο», συνεχίζει ο δρ Αναστασιάδης. «Ταυτοποιήσαμε δύο κύρια χαρακτηριστικά αυτών των συγκολλητικών δομών, έναν σχηματισμό που προηγείται της καρκινογένεσης και οδηγεί στην ανάπτυξη του καρκίνου και έναν σχηματισμό που λειτουργεί ως φρένο».

Ελειπε το «φρένο»

«Κοιτάξαμε δείγματα ανθρώπινων καρκίνων και είδαμε ότι στην τεράστια πλειοψηφία, το “φρένο” αυτό λείπει». Εγχύοντας στα κύτταρα microRNA, «επαναπρογραμματίζονται» για να συμπεριφέρονται φυσιολογικά.

Στην επικοινωνία του μαζί μας, ο δρ Αναστασιάδης επισήμανε ότι ο μηχανισμός αυτός «φαίνεται ότι επηρεάζεται σε όλους τους ιστούς καρκίνων του μαστού και του νεφρού. Αποκαθιστώντας τα miRNAs στα καλλιεργημένα καρκινικά κύτταρα, εμποδίζουμε την ανάπτυξή τους, αλλά χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη για να δούμε αν μπορεί να λειτουργήσει ως θεραπεία σε ασθενείς».

«Τώρα κάνουμε έρευνες σε προ-κλινικά μοντέλα καρκίνου της ουροδόχου κύστεως και του πνεύμονα. Ο λόγος που επιλέξαμε αυτούς τους καρκίνους είναι ότι μπορούμε να εισάγουμε τα miRNAs τοπικά», συνεχίζει.

Στην ερώτηση τι έχει να πει στους φοιτητές στην Ελλάδα, που ετοιμάζονται να εγγραφούν στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου εν μέσω αβεβαιότητας, ο δρ Αναστασιάδης απαντά. «Αυτή η έρευνα είναι το αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς και της αφοσίωσης ενός τέτοιου φοιτητή, του Αντώνη Κουρτίδη, που είναι ο πρώτος συγγραφέας του paper και ερευνητής στο εργαστήριό μου. Τόσο ο Αντώνης όσο κι εγώ ξεκινήσαμε την επιστημονική μας σταδιοδρομία στο Τμήμα Βιολογίας στη Θεσσαλονίκη. Και οι δύο φύγαμε από την Ελλάδα για να ασχοληθούμε με έρευνα πρώτης γραμμής. Η συμβουλή μου είναι, ακολουθήστε τα όνειρά σας, διακριθείτε σε αυτό που κάνετε και θα βρεθεί ένας δρόμος για να επιτύχετε».