Έρχονται κάποιες στιγμές στη ζωή που πρέπει να πάρεις μια απόφαση. Και πολλές φορές, παίρνεις μια απόφαση που είναι αντίθετη με τις απόψεις σου και τις πεποιθήσεις σου. Αντί να βαδίσεις στον δικό σου δρόμο, παίρνεις την αντίθετη κατεύθυνση.

Λες «θα κάνω μια μικρή υποχώρηση εδώ και θα επανέλθω».

«Μόλις δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες» θα γίνω πάλι αυτός που ήμουν.

Βέβαια, δεν είναι εύκολο πάντα να επανέλθεις. Πολλές φορές είναι αδύνατον.

Η μια υποχώρηση οδηγεί στην επόμενη.

Ο ένας συμβιβασμός φέρνει τον άλλον.

Και ξαφνικά, ξυπνάς μια μέρα και είσαι ένας άλλος.

Και το χειρότερο από όλα, είναι πως νιώθεις την ανάγκη να υπερασπιστείς αυτόν τον άλλον που έχεις γίνει.

Λογικό, γιατί δεν μπορεί ο άνθρωπος να αντέξει τη μετάλλαξή του. Μπορεί να τρελαθεί, αν παραδεχτεί πως έγινε αυτός που σιχαινόταν.

Και εκεί αρχίζουν οι δικαιολογίες.

«Το έκανα για τα παιδιά μου», «Έπρεπε να επιβιώσω», «Αφού δεν αντιστέκεται κανείς, εγώ θα κάνω τον μ@λάκα;», «Εγώ θα αλλάξω τον κόσμο;» και τέτοια.

Επίσης, σε πιάνει μια υστερία εναντίον αυτών που δεν έκαναν τους συμβιβασμούς που έκανες εσύ. Ειδικά, αν είναι πρώην σύντροφοί σου.

Το ότι δεν μεταλλάχτηκαν όπως εσύ, το παίρνεις προσωπικά. Το θεωρείς εχθρική κίνηση σε βάρος σου.

Και κάπου εκεί αρχίζει η παράνοια.

Είμαι βέβαιος πως πάρα πολλοί άνθρωποι έχουν πολύ καλές και αγνές προθέσεις στο ξεκίνημα της ζωής τους.

Ακόμα και για τον Άκη Τσοχατζόπουλο, είμαι βέβαιος πως πίστευε κάποτε ότι θα αλλάξει τον κόσμο.

Αλλά η μια υποχώρηση οδηγεί στην επόμενη, και ο ένας συμβιβασμός φέρνει τον άλλον.

Και ξαφνικά βρίσκεσαι να έχεις γίνει ο εχθρός σου.

Τραγική στιγμή για έναν άνθρωπο, όταν συνειδητοποιεί πως έγινε αυτό που σιχαινόταν.

Είναι πολλοί αυτοί οι άνθρωποι στην ελληνική κοινωνία· και όχι μόνο στην ελληνική κοινωνία. Και βέβαια, δεν είναι μόνο πολιτικοί.

Και επειδή η ελληνική κοινωνία γέμισε σκατάδες, ο κάθε σκατάς ψάχνει ένα αδύνατο σημείο σε όσους δεν έγιναν σκατάδες όπως αυτός, για να αποδείξει πως κι αυτοί είναι λερωμένοι, οπότε δεν πειράζει που αυτός είναι σκατάς.

Ο ένας θέλει να τραβήξει τον άλλον στον βούρκο του.

Και φαντάσου πως όλα αυτά ξεκίνησαν από μια υποχώρηση, ένα συμβιβασμό.

Είναι να μη σε πάρει η μπάλα.

Είναι επειδή δεν είπες «όχι», όταν έπρεπε.

Μεγάλη υπόθεση να ξέρεις να λες «όχι». Κάποιοι δεν λένε ποτέ «όχι».

Θα έπρεπε να υπάρχει μάθημα στα σχολεία «Πώς να λέτε όχι».

Θέλει προσοχή η πρώτη υποχώρηση, ο πρώτος συμβιβασμός.

Θέλει προσοχή το πρώτο βήμα προς τα πίσω.

Μπορεί να μην υπάρχει γυρισμός, μπορεί να χαθείς για πάντα.

«Δεν είναι εύκολο ν’ αλλάξεις όταν χαλάσεις εντελώς, δεν έχεις μάτια να κοιτάξεις ποιος είναι ο δρόμος ο καλός» έγραψε ο φιλόσοφος Άκης Πάνου και τα είπε όλα.

(Ανεβάζω για δεύτερη φορά την φωτογραφία του August Landmesser, του Γερμανού εργάτη που δεν χαιρέτησε ναζιστικά τον Χίτλερ το 1936. Ο August Landmesser δεν έκανε τον πρώτο συμβιβασμό, όπως οι υπόλοιποι. Τη συνέχεια την ξέρουμε.)