Ο άνθρωπος είναι άνθρωπος στο... περίπου. Περισσότερο από το ήμισυ του ανθρώπινου σώματος δεν είναι ακριβώς ανθρώπινο, καθώς τα ανθρώπινα κύτταρα αποτελούν μόνο το 43% των συνολικών κυττάρων που υπάρχουν σε ένα ανθρώπινο σώμα. Τα υπόλοιπα, που είναι και περισσότερα (57%) ανήκουν σε βακτήρια, ιούς, μύκητες και άλλους μικροοργανισμούς που φιλοξενούνται στο σώμα μας ή μάλλον το έχουν αποικίσει με το... έτσι θέλω.

Όπως δήλωσε στο BBC ο καθηγητής Ρομπ Νάιτ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Νμτιέγκο, «είστε περισσότερο μικρόβιο παρά άνθρωπος». Όπως είπε, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις (ακριβές μέτρημα προφανώς δεν είναι εφικτό), η αναλογία ανθρωπίνων-μικροβιακών κυττάρων γέρνει υπέρ των δεύτερων (43%-57%).

Σταδιακά, οι επιστήμονες αρχίζουν να συνειδητοποποιούν για τα καλά ότι αυτό το «άλλο μισό» μας, το μικροβίωμα, παίζει καθοριστικό ρόλο στην υγεία και την αρρώστια, από τις αλλεργίες έως το Πάρκινσον. Η επίγνωση αυτή ήδη οδηγεί σε νέους θεραπευτικούς δρόμους για διάφορες παθήσεις.

Χρειαζόμαστε τα μικρόβια

«Τα μικρόβια είναι ουσιώδη για την υγεία μας. Το σώμα σας δεν είναι μόνο εσείς» τονίζει από τη μεριά της η καθηγήτρια Ρουθ Λέι του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ.

«Ανακαλύπτουμε ότι αυτά τα μικροσκοπικά πλάσματα μεταμορφώνουν πλήρως την υγεία μας με τρόπους που δεν είχαμε φανταστεί έως πρόσφατα» πρόσθεσε ο Ρομπ Νάιτ.

Είτε πάνω στο σώμα είτε μέσα σε αυτό, τα μικρόβια αφθονούν, αν και το πραγματικό «πάρτι» γίνεται στο ανθρώπινο έντερο, όπου υπάρχει η μεγαλύτερη συγκέντρωση και ποικιλία τους.

Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν είναι μόνο άνθρωπος (ή μάλλον δεν είναι κατά πλειοψηφία άνθρωπος) ούτε από γενετική άποψη, αφού στο καθαρά ανθρώπινο γονιδίωμα των περίπου 20.000 γονιδίων θα πρέπει να προστεθεί το μικροβιακό γονιδίωμα, κάτι που ανεβάζει τον αριθμό των γονιδίων στο ανθρώπινο σώμα στα δύο έως 20 εκατομμύρια!

«Δεν έχουμε μόνο ένα γονιδίωμα, καθώς τα γονίδια του μικροβιώματός μας απαρτίζουν ουσιαστικά ένα δεύτερο γονιδίωμα, που επαυξάνει τη δραστηριότητα του δικού μας. Αυτό που μας κάνει ανθρώπους, είναι ο συνδυασμός του δικού μας DNA με το DNA των μικροβίων του εντέρου μας» δήλωσε ο καθηγητής μικροβιολογίας Σαρκίς Μαζμανιάν του Ιντιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech).

Παρενέργειες

Και ενώ οι επιστήμονες έχουν κάνει πολύ πετυχημένη δουλειά με τα εμβόλια και τα αντιβιοτικά στο να καταπολεμήσουν τα «κακά» μικρόβια, γίνεται πλέον ολοένα πιο αντιληπτό ότι αυτό έχει καταστροφικές παρενέργειες για τα «καλά» μικρόβια, πράγμα που -εν μέρει τουλάχιστον- εξηγεί την εκρηκτική αύξηση στα περιστατικά αλλεργιών και αυτοάνοσων παθήσεων.

«Οι μεταβολές στο μικροβίωμα, που συμβαίνουν ως αποτέλεσμα της επιτυχίας στην καταπολέμηση των παθογόνων μικροοργανισμών, έχουν πλέον συμβάλει σε νέες ασθένειες που πρέπει να αντιμετωπίσουμε» επεσήμανε η δρ Λέι.

Όχι μόνο παθήσεις όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, αλλά ακόμη και η κατάθλιψη, ο αυτισμός ή η αποτελεσματικότητα των αντικαρκινικών φαρμάκων φαίνεται να επηρεάζονται σημαντικά από τον δεύτερο εαυτό μας, τον μικροβιακό.

Η μικροβιακή θεραπευτική ιατρική βρίσκεται ακόμη στα αρχικά στάδια της, αλλά πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η παρακολούθηση και η χειραγώγηση του μικροβιώματος θα αποτελέσουν καθημερινή ρουτίνα στο μέλλον, φέρνοντας μια επανάσταση στην ιατρική.