Το σύνολο της εργασιακής πυραμίδας μιας επιχείρησης διατρέχει το έλλειμμα κατάλληλων δεξιοτήτων, με τις ανάγκες ανάπτυξης ταλέντων όπως η προσαρμοστικότητα στις αλλαγές, η καινοτόμος σκέψη, η δημιουργικότητα, οι διαπραγματευτικές ικανότητες, αλλά και η συναισθηματική νοημοσύνη, σε υψηλόβαθμα αλλά και μεσαία στελέχη να είναι εντονότερες για τις επιχειρήσεις που δεν επιθυμούν να είναι ουραγοί στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.

Οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού αλλά και του ακαδημαϊκού κόσμου κάνουν λόγο για την έλλειψη soft skills (ήπιες δεξιότητες) των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και των ήδη υψηλόβαθμων στελεχών τους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις μειωμένες επικοινωνιακές δεξιότητες και τις ικανότητες διαχείρισης έργου.

Το πρόβλημα αυτό δεν περιορίζεται μόνο στη χώρα μας, αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα soft skills είναι αυτά που βοηθούν τα στελέχη των επιχειρήσεων και τους υπεύθυνους προσλήψεων να διακρίνουν τους κατάλληλους εργαζομένους ή υποψήφιους από τους ιδανικούς εργαζομένους ή υποψηφίους.

Γι’ αυτό άλλωστε στις περισσότερες ανταγωνιστικές αγορές εργασίας τα κριτήρια πρόσληψης δεν σταματούν στο κομμάτι των hard skills (τεχνικές δεξιότητες) και τις εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στο πτυχίο. Οι υπεύθυνοι προσλήψεων – διοικητικά στελέχη αναζητούν ανθρώπους που μπορούν να γίνουν ηγέτες και να εξελίξουν την κάθε επιχείρηση ένα βήμα παραπάνω, καθώς η ηγεσία από μόνη της στηρίζεται σε soft skills.

Οι υπεύθυνοι προσλήψεων αναζητούν ανθρώπους που μπορούν να εξελίξουν την επιχείρηση ένα βήμα παραπάνω.

Το έλλειμμα στον κρίσιμο αυτόν τομέα των προσωπικών δεξιοτήτων αναδεικνύουν και όλες οι έρευνες του ΣΕΒ, καθώς διαπιστώνεται ότι εκτός από αυξημένες ανάγκες για επαγγέλματα τεχνικής, μέσης και τεχνολογικής εξειδίκευσης, υπάρχει ιδιαίτερα μεγάλη ανάγκη και για στελέχη με ήπιες δεξιότητες, όπως η ηγετική ικανότητα, η επικοινωνία, η στρατηγική σκέψη. Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, αυτού του είδους οι δεξιότητες δεν μπορούν να αποκτηθούν στο πλαίσιο του παραδοσιακού μοντέλου της γενικής εκπαίδευσης. Η συνεχιζόμενη κατάρτιση και ο χώρος εργασίας είναι τα κατεξοχήν πεδία εντός των οποίων μπορούν να καλλιεργηθούν οι ήπιες δεξιότητες.

Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εμπλακούν πιο ενεργά, επενδύοντας συστηματικά στην ανάπτυξη των διοικητικών στελεχών τους. Μάλιστα ο Σύνδεσμος εδώ και καιρό διαπιστώνει πως παρότι δεν είναι εύκολο να διαχωριστεί κατά επάγγελμα, η οριζόντια έλλειψη ήπιων δεξιοτήτων (soft skills) κατά μείζονα λόγο στα ανώτερα διοικητικά στελέχη είναι αισθητή και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα και από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.

Οπως εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒ, δρ Γιώργος Ξηρογιάννης, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι ανατροπές στις διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού, η πράσινη μετάβαση και η δημογραφική γήρανση επιφέρουν τεκτονικές μεταβολές στον κόσμο της εργασίας. Και μπορεί τα επαγγέλματα του 2030 να βασίζονται στις τεχνολογίες νέας γενιάς, όμως η διεύρυνση των ικανοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου με γνώσεις σε θέματα όπως στρατηγική σκέψη, διαχείριση αλλαγής, διοίκηση ομάδων, διαπραγματευτική ικανότητα, διοίκηση καινοτομίας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής του ΣΕΒ.

Μάλιστα, ο κ. Ξηρογιάννης αναγνωρίζει ότι οι περισσότερες από αυτές τις γνώσεις δεν αποκτώνται σήμερα στο πλαίσιο της γενικότερης ακαδημαϊκής εκπαίδευσης. Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, εντάσσονται οι πρωτοβουλίες του ΣΕΒ, όπως το «Μαζί στη γνώση», το Skills4Jobs, το Export Ready Master, τα τεχνικά προγράμματα του ΙΒΕΠΕ, τα Industry 4.0 Roundtables, και τα εργαστήρια για τα scaleups, που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, αλλά και την εξέλιξη των εργαζομένων. Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του ΣΕΒ, οι επιχειρήσεις μπορεί να πάρουν ιδέες, αναλαμβάνοντας μια πιο τολμηρή, πιο φιλόδοξη δράση για την αντιμετώπιση της ποσοτικής και ποιοτικής έλλειψης ανθρώπινου κεφαλαίου. «Αυτή είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση στον δρόμο για το 2030», καταλήγει ο κ. Ξηρογιάννης.

Οπως διαπιστώνεται από σειρά μελετών, οι γνώσεις του ανθρώπινου κεφαλαίου χρειάζονται συνεχή διεύρυνση και προσαρμογή στις ανάγκες των επιχειρήσεων, πολλώ δε μάλλον σε περιβάλλον ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης, αλλά και δημογραφικής συρρίκνωσης, που έχει ως αποτέλεσμα τη δραματική μείωση του ανθρώπινου δυναμικού των επιχειρήσεων. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να εμπλουτίζουν, να επικαιροποιούν και να αναβαθμίζουν τις γνώσεις, τις ικανότητες και τα προσόντα τους σε όλη τη διάρκεια του επαγγελματικού βίου. Αλλωστε, έχει αποδειχθεί ότι οι εργαζόμενοι που δεν βρίσκουν στην επιχείρηση που τους απασχολεί ευκαιρίες μάθησης και επαγγελματικής εξέλιξης, συχνά προχωρούν στην αναζήτηση άλλου εργοδότη, μια διαδικασία με σημαντικό κόστος για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με έρευνα της Gallup, το κόστος αντικατάστασης ενός μόνο εργαζομένου μπορεί να κυμαίνεται από 1,5 έως 2 φορές τον ετήσιο μισθό του. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι απαιτείται ριζική αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο οι επιχειρήσεις βοηθούν τους εργαζομένους να οικοδομούν τις δεξιότητες που χρειάζονται για να είναι επιτυχημένοι και αποτελεσματικοί.

4,2%  

το ποσοστό συμμετοχής των εργαζομένων σε προγράμματα συνεχιζόμενης κατάρτισης (Eurostat, στοιχεία 2021).

17,8%

το ποσοστό προσφοράς ευκαιριών κατάρτισης από τις επιχειρήσεις προς τους εργαζομένους (μ.ο. Ε.Ε. 67,4%, σύμφωνα με τη Eurostat). 

2

μόλις ώρες συμμετοχής σε προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης ανά εργαζόμενο το 2020, όταν το 2015 αντιστοιχούσαν 5,2 ώρες. Στις επιχειρήσεις των κλάδων πληροφόρησης, επικοινωνίας και χρηματοοικονομικών η μείωση είναι μεγάλη – 5,6 από 27,9 ώρες. 

Μονόδρομος η διά βίου εκπαίδευση στο μάνατζμεντ και τη νέα γνώση

Με στόχο την απόκτηση σύγχρονων γνώσεων και διοικητικών δεξιοτήτων από στελέχη των επιχειρήσεων – μελών του, o ΣΕΒ προχώρησε στη σύναψη μιας «ισχυρής συμμαχίας» με το ALBA Graduate Business School, προσφέροντάς τους δωρεάν πρόσβαση σε σύγχρονα προγράμματα ανάπτυξης επαγγελματικών γνώσεων και διοικητικών δεξιοτήτων και ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τις προοπτικές επαγγελματικής τους εξέλιξης. Το «Μαζί στη γνώση» απευθύνεται σε επαγγέλματα και στελέχη όλων των βαθμίδων, που απασχολούνται σε επιχειρήσεις του ΣΕΒ, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου. Εστιάζει στην ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων, όπως είναι η διαπραγματευτική ικανότητα, η στρατηγική σκέψη, η καινοτομία και η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας, που δεν αποκτώνται κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης.  

Να σημειωθεί ότι ο ΣΕΒ έχει καταγράψει τις ανάγκες των μελών του σε επαγγέλματα, ώστε στη συνέχεια το ALBA να καλύψει ακαδημαϊκά τις ανάγκες αυτές, ώστε αφενός να έχουν άμεσο και μόνιμο αντίκτυπο στις διοικητικές, οργανωτικές και στρατηγικές ικανότητες των στελεχών αφετέρου  το κεφάλαιο γνώσης που αποκτάται να δημιουργεί αξία και για τις επιχειρήσεις. 

Τα στελέχη ενδυναμώνονται με άμεσα εφαρμόσιμες γνώσεις και ικανότητες αιχμής.

Και πράγματι, μιλώντας στην «Κ» η HR Specialist – Executive Assistant to the General Manager της εταιρείας Mapei Hellas, Σοφία Αγγελίδη, επισημαίνει πως οι καινοτομίες που εισήγαγε στην επιχείρηση η διευθύντρια Μάρκετινγκ που συμμετείχε σε ένα από τα προγράμματα αυτά, ήταν άμεσα εφαρμόσιμες. «Τις αλλαγές τις είδαμε από την πρώτη στιγμή, καθώς μπόρεσε να μετουσιώσει αυτά που είχε διδαχθεί στις ανάγκες της εταιρείας. Πήρε γνώσεις, έκανε brain storming με άλλα στελέχη της αγοράς, είδε πώς λειτουργούν άλλες επιχειρήσεις και εφάρμοσε ό,τι μπορούσε να εφαρμοστεί στην επιχείρησή μας», αναφέρει χαρακτηριστικά. Για να συμπληρώσει πως για κάποιες από τις νέες ιδέες που δεν μπορούσαν άμεσα να εφαρμοστούν, εφάρμοσε νέο πλάνο για το μέλλον κι έχτισε  πάνω σε αυτό τη νέα στρατηγική της εταιρείας.    

Ως κομβικής σημασίας επένδυση για το μέλλον χαρακτηρίζει με δηλώσεις του στην «Κ» την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, νέας επιχειρηματικής γνώσης, αλλά και την ανανέωση της υπάρχουσας γνώσης, ο πρύτανης του ΑLBA Graduate Business School, The American College of Greece, δρ Κώστας Αξαρλόγλου. Για να συμπληρώσει πως η διά βίου εκπαίδευση στο μάνατζμεντ και τη διοίκηση επιχειρήσεων και η ανάπτυξη σύγχρονων οριζόντιων δεξιοτήτων και συμπεριφορών, αποτελούν βασικό πυλώνα του οικοσυστήματος μάθησης «Μαζί στη γνώση», που δημιούργησε ο ΣΕΒ με το ΑLBA. Και αυτό, γιατί στην πράξη τα στελέχη ενδυναμώνονται με  άμεσα εφαρμόσιμες γνώσεις και ικανότητες αιχμής, ώστε να διαχειρίζονται με επιτυχία τις νέες επιχειρηματικές προκλήσεις και να συνδημιουργούν αξία για την  κοινωνία και την επιχειρηματική κοινότητα.

Στο ίδιο πλαίσιο, η HR Dpt της ELBIAL, Στέλλα Μπρόζου, που συμμετείχε η ίδια στο πρόγραμμα, μαζί με αρκετά στελέχη της εταιρείας, επισημαίνει στην «Κ» ότι οι θεματικές του προγράμματος είναι στοχευμένες και αλλάζουν με βάση τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Καθώς ο προσανατολισμός της ELBIAL ήταν η ενδυνάμωση μεσαίων στελεχών στα soft skills, τα αποτελέσματα και σε θεωρητικό όσο κυρίως σε πρακτικό επίπεδο φάνηκαν αμέσως και βοήθησε τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο.

Κέντρο Αριστείας και υποτροφίες

Η δράση «Μαζί στη γνώση» του ΣΕΒ έχει μέχρι σήμερα αναβαθμίσει τις γνώσεις σε 1.500 εργαζομένους, έχει προσφέρει 50 μεταπτυχιακές υποτροφίες, ενώ το Κέντρο Αριστείας έχει μεταδώσει πρωτοποριακές μορφές ηγεσίας σε 760 ανώτερα και ανώτατα στελέχη. Αναλυτικά, οι δράσεις διαρθρώνονται σε τέσσερις άξονες:

• Μαθήματα διεύρυνσης των διοικητικών γνώσεων. Κάθε χρόνο προσφέρονται μαθήματα συνολικής διάρκειας 300 ωρών σε θεματικές περιοχές, όπως: Επιστήμη δεδομένων, Συστήματα λήψης αποφάσεων, Διαχείριση κινδύνων, Διοίκηση και ηγεσία στην ψηφιακή εποχή, Μεθοδολογίες Agile και SCRUM, Αποτελεσματικές πωλήσεις, Μετάβαση και μεγέθυνση ΜμΕ. 

• Εμβληματικό πρόγραμμα «Γυναίκες στην ηγεσία», σχεδιασμένο αποκλειστικά για γυναίκες σε θέσεις ευθύνης, με στόχο να τις βοηθήσει να διευρύνουν τις γνώσεις τους στην αποτελεσματική ηγεσία επιχειρήσεων στη σύγχρονη εποχή.

• Υποτροφίες σε στελέχη μελών του ΣΕΒ. Κάθε χρόνο ο ΣΕΒ χρηματοδοτεί κατά 50% το κόστος διδάκτρων για τη φοίτηση 10 στελεχών στα μεταπτυχιακά προγράμματα του ALBA. Τα προγράμματα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα σπουδών, όπως η διοίκηση επιχειρήσεων, τα χρηματοοικονομικά, η διοίκηση εξαγωγών, η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, το marketing κ.λπ. 

• Λειτουργία του Κέντρου Αριστείας ΣΕΒ για τη δημιουργική ηγεσία. Σκοπός του κέντρου είναι να προωθήσει την παραγωγή και τη διάδοση πρωτοποριακής γνώσης.